CAO

Omdat ik het zo ontzettend met de schrijfster eens ben:

DE NIEUWE CAO PRIMAIR ONDERWIJS

Een goede oplossing of een slechte grap?

De werkdruk in het onderwijs is een veelbesproken fenomeen. Er gaat geen maand voorbij of er is wel een krant die ermee kopt. Dat er überhaupt werkdruk in het onderwijs is, blijkt overigens voor velen nog steeds iets onbegrijpelijks te zijn. Het beeld dat de leerkracht met de leerlingen naar huis gaat bestaat al lang niet meer, maar die vele vakanties blijven toch nog steeds een heikel punt. “Als ik twaalf weken per jaar...” Ik hoor het regelmatig. Na zo'n opmerking neem ik niet eens meer de moeite om uit te leggen waar het dan eigenlijk om gaat. Dat de leerkracht niet per se vrij 'neemt' als de leerling vrij is. En wat het dan eigenlijk is dat die werkdruk veroorzaakt. De deur naar dat gesprek is door het opgooien van die vakantiekaart bruut dichtgegooid.

Er wordt volop nagedacht over oplossingen om die werkdruk te verminderen. Door mensen op ministeries. Mensen in kantoren en achterkamertjes. Door mensen ver verwijderd van de dagelijkse praktijk. Doodzonde natuurlijk. Zet een groepje leerkrachten bij elkaar en ze kunnen je in een uur haarfijn uitleggen waar de schoen wringt. En ook hoe die schoen weer passend te krijgen. Wat daar veelal voor nodig is? Geld, maar ook vertrouwen. Vertrouwen in het feit dat de leerkracht het zo goed mogelijk doen wil. En dat dit niet betekent dat alles zwart op wit gezet moet worden.

Gelukkig komt er binnenkort een oplossing voor het probleem. Op 1 augustus 2015 gaat namelijk de nieuwe CAO voor het primair onderwijs van start. En laat een van de speerpunten van deze nieuwe CAO nou die veel besproken werkdruk zijn. Fantastisch zou je zeggen. Dat is waar de Nederlandse leerkracht op zit te wachten. Deze nieuwe CAO zal vast en zeker met open armen en luid gejuich ontvangen worden op de werkvloer. Niets is echter minder waar. Zelden heb ik mij zo verbaasd over iets dat van bovenaf besloten is.

Een korte uitleg van de situatie voor en na 1 augustus:

In het oude systeem werkte de leerkracht op papier 1659 uur per jaar. Dit komt bij een niet onderwijsgerelateerde baan neer op een 36-urige werkweek. Aangezien de kerntaak van de leerkracht niet uitgevoerd kan worden tijdens de schoolvakanties, werkt de leerkracht de overige weken dus niet de 36 uur waarvoor hij betaald krijgt, maar 42,5 uur. Op die manier heeft de leerkracht (op papier) vrij wanneer de leerlingen vrij zijn. In werkelijkheid wordt er overigens nog genoeg gewerkt in deze schoolvakanties. Iets dat de makers van deze nieuwe CAO niet helemaal lijken te beseffen.

In het nieuwe systeem blijft de leerkracht 1659 uur per jaar werken. Echter, de 42,5-urige werkweek wordt omgezet in een 40-urige werkweek.. Er gaan dus ineens, op miraculeuze wijze, POEF, 2,5 uur per week af. Alsof het een winkel betreft die dagelijks een half uurtje eerder sluit. Deze 2,5 uur per week dienen uiteraard wel op een ander moment ingehaald te worden. En wat is daar nou een beter moment voor dan die eindeloze vakanties die de leerkrachten momenteel hebben. Er dienen dus 10 tot 15 vakantiedagen te worden ingeleverd. Collectief welteverstaan. Dit betekent dat een heel team op 10 tot 15 vooraf vastgestelde vakantiedagen (of, zoals ik het officieel moet noemen, dagen waarop de leerlingen niet aanwezig zijn) verplicht naar school moet komen.

Verminderen van de werkdruk? Laat mij niet lachen. Er wordt mij per 1 augustus een enorme vrijheid ontnomen. De vrijheid om zelf te bepalen hoeveel ik op welk moment werk. De vrijheid om zelf te beslissen op welke vakantiedagen ik ga werken en waar ik dat doe.

Er gaat helemaal niets af. Alle administratie die voorheen bijgehouden diende te worden, blijft gewoon bestaan. Er moeten nog steeds net zoveel werkgroepen worden bemand. En die ontzettend welkome extra handen in de klas? Daar is nog steeds het geld niet voor.

Er gaat niets af en toch moeten we minder uren per week gaan werken. Hoe dan? Door het werk dat na die 8 uur per dag blijft liggen in de vakantie te doen? Ik zie het al voor me:“Sorry jongens, ik heb die toets nog niet nagekeken. Ik zat al aan mijn 8 uur. Maar maak je niet druk, over drie weken is het vakantie, kijk ik 'm dan even na. Oh, excuses ouders. Ik snap uiteraard dat dit een rapportgesprek is, maar het rapport ben ik nog niet aan toegekomen. Als u nog even vier weekjes geduld heeft? Het schrijven van de rapporten hebben we namelijk in de krokusvakantie gepland.”

Ik zie niet voor me hoe mijn weken er na de zomervakantie anders uit kunnen gaan zien dan nu. Hoe ik mijn werkzaamheden in maximaal 8 uur per dag ga stoppen. Ik krijg het momenteel al niet af in die 8,5 uur per dag. Het onderwijs heeft nou eenmaal korte deadlines. Het meeste werk dat je in de middag doet, doe je voor de dag erna, of hoogstens een paar dagen later. En dingen die daar niet onder vallen, geloof me, die gebeuren al in weekenden en vakanties.

De vrijheid om zelf te kunnen bepalen wanneer je wat doet, vind ik een groot goed. Helemaal omdat ons werk voor het grootste gedeelte al zo plaats- en tijdgebonden is. Aan die lestijden zitten we dus sowieso vast. Laten we dan in vredesnaam niet nog meer vast gaan leggen.

Waar het de ene leerkracht prima lukt om dagelijks tot zes uur te werken, neemt de ander het werk liever mee voor de zaterdagmiddag. Waar de een een piek heeft rond december, en hierdoor een aantal kerstvakantiedagen aan het werk is (dan wel thuis, dan wel op school), heeft de ander die piek rond de meivakantie. En waar de een zijn klas en jaar liever voorbereidt in de laatste week van de zomervakantie, doet de ander dat in de een na laatste, omdat er misschien in de laatste week nog een paar daagjes weg gepland staan. Vrijheid om dat kleine stukje dat niet plaats- en tijdgebonden is naar eigen believen te kunnen indelen.

Maak, als er sprake van werkdruk is, werken in de vakanties teambreed bespreekbaar, maar maak de dagen niet verplicht. Leg het niet op aan een groep weldenkende mensen, die heel prima zelf kunnen bepalen en beslissen wat goed voor hen is en wat voor hen werkt. Hoe tegenstrijdig is deze CAO in een tijd waarin thuiswerken aangemoedigd wordt, het zijn van een eenheidsworst zoveel mogelijk moet worden tegengegaan en flexibele werktijden steeds vaker regel dan uitzondering worden.

Het klinkt als een slechte grap. Er kan toch niet echt iemand hebben gedacht dat dit een goed plan was. Laat staan een hele groep mensen. Zou er ook een leerkracht aanwezig zijn geweest bij de brainstormsessies? Ik betwijfel het.

Het is voor mij de zoveelste beslissing van bovenaf die ik niet begrijp. Waar ik ontzettend veel vragen over heb. Vooralsnog lijkt het me vooral een handiger rekenmodelletje voor bestuurders en schoolleiders. Voordelen voor de leerkracht zelf heb ik helaas nog niet kunnen ontdekken.

(Belangrijk om te vermelden is dat (overkoepelende) schoolbesturen kunnen kiezen uit twee modellen. Het basismodel en het overlegmodel, waarbij het basismodel (hierboven omschreven) vooral een controlemodel lijkt te zijn en het overlegmodel iets meer ruimte biedt voor, het woord zegt het al, overleg, maar desalniettemin alsnog een inlevering van bepaalde vrijheden zal betekenen.)

Lees meer: http://sanne-schrijft.webnode.nl