woensdag 7 februari 2018

Herinnering

Toen we nog geen kopieermachine hadden, moesten we alles ........ .






Dit was gisteren een vraag bij Beter Spellen. Pats, in een klap was ik terug op m'n allereerste school, waar gestencild moest worden.

Een stencil maken.
Je had een moedervel en daar kon je op typen. Of je kon er met een speciaal pennetje op tekenen.
Dan werd, door dat typen of tekenen, de was van zo'n moedervel verwijderd en daar kon dan de inkt doorheen op het apparaat.
Een moedervel was duur, zei mijn toenmalige directeur altijd, dus je moest wel zeker weten dat het de moeite waard was. En natuurlijk ging er regelmatig iets mis en was zo'n vel geheel verpest.
Tja.
Trouwens ook het stencilapparaat was duur. Voorzichtigheid geboden.en het bijvullen van de inkt in het apparaat was ook heel lastig.
Dus had ik voor de zekerheid een deal met een collega.
Ik bewerkte de moedervellen natuurlijk zelf, dat kostte uren.
Vervolgens 'deed' hij mijn stencils en dan ging ik gezellig zingen in zijn klas. Mijn klas deed dan gewoon iets zelfstandigs of ze gingen met me mee, zingen bij de buren.
Het stencilapparaat stond in de gang voor de deuren van onze klassen. Die deuren bleven open en dat ging allemaal prima.

Je gebruikte stencils bijvoorbeeld als je het ergens over had dat niet in de schoolboeken stond, maar je wilde het toch op papier hebben. Of er was extra rekenwerk nodig. Of er was een project met een bepaald thema. En de schoolkrant niet te vergeten.
Die maakten we met het hele team en die werd altijd 's avonds in elkaar gezet.  Als de schoolkrant bijvoorbeeld uit twintig bladzijden bestond, dan lagen op aan elkaar geschoven tafels dus twintig stapels,  in de goede volgorde. En daar liepen we dan met z'n allen om heen, al rapend. Tot we er duizelig van werden. Oh wat was het heerlijk als het dan bijna klaar was. Dan namen we een borrel en waren zeer tevreden.
Er was niet iedere week een schoolkrant natuurlijk, maar we hadden wel iedere week een werkavond. Met borrel. 

Later, toen onze kinderen klein waren, heb ik een tijdje niet gewerkt. Ik deed een cursus voor herintreders en ging weer aan de slag toen onze jongste vier was.
Maar denk maar niet dat ze de herintreders hadden verteld dat er inmiddels niet meer gestencild werd. Dat het kopieerapparaat zijn intrede had gedaan.
Dus de allereerste dag op mijn nieuwe school vroeg ik waar er gestencild kon worden.
Een hoongelach was mijn deel en mij werd verteld dat de Middeleeuwen toch echt voorbij waren.
Haha, een kopie heb ik nog maanden een stencil genoemd!

En die vraag bij Beter Spellen? Die had ik goed natuurlijk.

17 opmerkingen:

  1. Haha, ik ken dat stencilen ook nog van mijn eigen schooltijd. Ik moest ze niet maken, ik kreeg ze. Daarna werd het kopiëren. En dan rond de stapels lopen en in de juiste volgorde helpen papieren afnemen, herinner ik me ook nog levendig. Alleen die borrel? Dat weet ik niet meer. Was vast alleen voor de leerkrachten. ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dat deed ik ook nog. Oh en typen op zo'n rotvel......grrm*** maar die gezellige rondes met iedereen om te rapen, stapelen, nieten. Goeie ouwe tijd :-) :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Even terug in die 'goeie ouwe tijd'.... We waren toen ook al druk in het onderwijs, maar tòch anders druk!
    Leuk stukje heb je geschreven!
    Groetjes, Elizabeth

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Oh heerlijk. Bij het lezen kwamen meteen de herinneringen boven. De geur van de inkt.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ah ja, dat rapen heb ik als hulpmoeder wel eens gedaan. En wat de spelling betreft: Het werkt volgens mij net zo als bij perziken, monniken en haviken, al gaat het daarbij niet om werkwoorden. :)

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Alle herinneringen komen weer boven drijven. Maar wat was ik blij toen we een kopieermachine kregen. Plus een conciërge die het allemaal netjes voor je deed.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Bij het typen maakte je een fout en dan moest die weggelakt worden met een flesje paarsroze spul dat verschrikkelijk smerig stonk. Dat spul moest dan eerst drogen en dan kon je de juiste letter op dat spul tikken. Je tikte stencils dus heel erg langzaam, ook al kon ik dat met tien vingers blind.
    Gelukkig werkte ik op een scheepvaartkantoor waar al heel snel kopieerapparaten kwamen. Halleluja!!! Die eerste dingen waren redelijk gecompliceerd om te bedienen en een keer heb ik zoveel achter elkaar staan kopiëren dat er gewoon rook uit kwam. Jouw logje zorgt ervoor dat ik dit beeld weer helemaal voor me zie en ook de paniek weer voel, die ik toen als 18 jarige voelde.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Wieneke is me vóór de herinnering aan het flesje paarsige lak. En ook de eerste fotokopieermachine weet ik nog goed, daar ging lichtgevoelig papier in. Zaak was om de doos waarin dat bewaard werd, weel snel te sluiten. En ook de bijbehorende geuren komen weer helemaal terug bij al deze herinneringen.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Och ja!! Die moedervellen waar je heel, heel, heel zorgvuldig op moest typen. Dat werd er goed ingepeperd. En bij het lezen van jouw stukje ruik ik bijna al die aparte geur van dat apparaat. Heb het op kantoren niet meer meegemaakt, maar nog wel toen ik 'juf' van de zondagsschool was.
    Die techniek is helemaal uitgestorven, net als nog meer van dat soort dingen van nog maar 40 jaar terug. Wie weet nog wat een telegram is? Of een telex-rol? Ponskaart. En met de hand typen op een typemachine schijnt hip te zijn, want helemaal retro.
    Leuk be- en geschreven.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. O ja, ik zie het geknoei met teveel inkt, dat aan de zijkanten eruit druipt weer voor me. Ik heb er heel wat kleren mee verknald, want ja, als ik weer een collega moest helpen om de boel goed te krijgen, dan deed je natuurlijk niet even een schort om of zo. Leuke tijd toch.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Gelukkig werd dit tijdperk net beëindigd toen ik in het onderwijs startte. Ik herinner mij wel nog onze examens die we maakten op stencils.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Dat herinner ik me ook van vroeger op kantoor. Maar die metalen vellen werden bij ons ergens anders afgedrukt, wij van de typekamer hadden een dik papieren vel en een paars vel met inkt.
    Dat moest je dan andersom met het papier in je typemachine doen.
    Als je typte kwamen de letters in spiegelbeeld op de achterkant van het vel. Als je een fout maakte moest je het met een scheermesje weg krabben en de letter opnieuw intypen met een nieuw stukje van een paars vel, een heel gedoe.
    Daarmee gingen we dan stencilen. Die machine had dus geen inkt, maar een reservoir met alcohol. Draaien maar en de blauwe letters kwamen dan goed op de gewone vellen papier.
    Daar kon je niet te veel afdrukken mee maken, want dan dan was de blauwe inkt van de achterkant van de vellen helemaal afgesleten. Dat ik daar mee werkte was van 1963 tot denk ik 1967.
    Wat waren we blij met de kopieermachine toen die kwam! We gingen gelijk papieren geld kopiëren dat snap je. Iedereen kwam bij ons langs om het wonderapparaat te bekijken.
    Leg dit nou maar eens aan onze kleinkinderen uit, net zo onbegrijpelijk als ik vertel dat wij in 1969 toen we trouwden geen telefoon hadden en naar een cel moesten lopen met een dubbeltje.
    Groetjes,
    Floor

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Wat een leuk stukje. Ook ik ging helemaal terug in de tijd. Een leuke tijd, maar ik ben blij dat het nu stuk makkelijker gaat. Je hebt een hoop lezers van onze leeftijd, geloof ik.

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Ik heb ook al die perioden meegemaakt... Heerlijk toch, de vooruitgang.

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Jeugdsentiment! Het periodieke blaadje van de jeugdsoos vroeg ook veel handwerk en tijd, maar we kenden niet anders. Ik gaf een fout antwoord op de schrijfwijze trouwens.

    BeantwoordenVerwijderen