Rapenburgerstraat

In de hal van het Stadsarchief in Amsterdam, is een tentoonstelling, genaamd 'Rapenburgerstraat 1940-1945'.
Eigenlijk was die straat een gewone straat, een lange straat midden in de Joodse Buurt.

Maar ook wel een beetje een bijzondere straat omdat er een Nederlands-Israelitisch Seminarium was én een Nederlands-Israelitisch meisjesweeshuis én een synagoge.
De mensen die er woonden waren over het algemeen ook hele gewone mensen, velen arm.
Er waren 180 huizen in die straat, vaak verdeeld in onder-midden en bovenhuis.
Weinig Joodse mensen die er in 1940 woonden, hebben de vervolging overleefd.

Er is veel onderzoek gedaan in de archieven om er achter te komen wie er woonden en wat er met ze is gebeurd. En dat wat daar uitkwam,  is allemaal te zien.
Heel veel foto's, heel veel papieren, heel veel mensen. Dat materiaal vertelt verhalen.
Guus Luijters die het initiatief tot dit onderzoek en de tentoonstelling nam,  vertelt (in een audiotour) dat hij er toe gekomen is door Sientje Abram.
Sientje, een meisje, geboren in 1931, in de Rapenburgerstraat. Op nr 36-hs.
Sientje was de dochter van Abraham Abram en Mietje Gans.
Ze was het zusje van Isak, Mozes en Aron en verhuisde later met het gezin naar nr 104.

Het gezin werd in 1942 weggehaald , een dag later geregistreerd in Westerbork en weer twee dagen later afgevoerd naar Auschwitz.
Isak en Mozes werden eerst nog uit die trein gehaald om dwangarbeid te verrichten, maar stierven uiteindelijk toch in 1943. De rest van het gezin werd meteen bij aankomst vergast.
Guus Luijters heeft nergens iets kunnen ontdekken dat aan Sientje Abram herinnerde. Niets over haar. geen foto, geen anekdote, niets. Iedereen die haar kende is vermoord en nabestaanden van overlevenden hebben nog nooit van haar gehord. Weggevaagd, dat is ze. Er zijn gewoon geen herinneringen. Zo treurig.
Ze heeft geen gezicht, Sientje.

Waar ik ook van onder de indruk was, was het stuk over het meisjesweeshuis, waarvan de directie sommige meisjes heeft kunnen redden. Bijvoorbeeld door heel simpel de namen van meisjes die op de vlucht waren, niet op te lezen van de presentielijst. 40 meisjes ontkwamen zo aan deportatie.

En er was nóg een tentoonstelling. Samen weer aan tafel . Over mensen die na de oorlog terugkeerden en hoe ze dat hebben ervaren.
Maar het werd mij te veel. Ik had eigenlijk genoeg aan Sientje.
Of ik nog eens terug ga, weet ik nog niet.
Ik vond nog wel een stukje Guus Luijters over Sientje. Dat was in de Wereld draait door, jaren geleden. Soms heb ik een beetje spijt dat ik bijna nooit naar DWDD heb gekeken. Maar ja, nu zag ik het alsnog.




En toevallig schreef Guus Luijters afgelopen dinsdag in zijn column 'Klein Geluk', in het Parool ook een stukje over een gezin uit de Rapenburgerstraat. Dat stukje kun je hier vinden: klik