De Geheime Tuin

Déze geheime tuin zag ik in een dorpje onderweg.
En ik moest meteen denken aan De Geheime Tuin, van Frances Hodgson Burnett. Een favoriet kinderboek dat ik echt misschien wel tien keer heb gelezen, als kind én als volwassene.
Bovendien een klassieker. Zo'n boek dat ieder kind eigenlijk zou moeten lezen. Maar misschien ben ik heel ouderwets hoor. Het boek is al erg oud. Uit 1911. 
Een prachtig verhaal over Mary, een verwend meisje dat in Engeland komt wonen nadat haar ouders in India zijn gestorven, tijdens een cholera-epidemie.
Mary is erg eenzaam, want de oom bij wie ze woont, is er bijna nooit. Hij is bijna altijd op reis, omdat hij zo verdrietig is, door het overlijden van zijn vrouw.
Dan ontdekt Mary een ommuurde tuin met een gesloten deur. Een roodborstje wijst haar waar de sleutel verstopt is en Mary begint de tuin te verzorgen. Langzamerhand en met behulp van Dickon, het broertje van een dienstmeisje in het huis, begint ze van de natuur te houden, krijgt ze kleur op haar wangen en kan ze ergens blij om zijn.
Verder is er nog een neefje, Colin. Een jongen die van zijn vader (Mary's oom) in bed moet blijven omdat hij anders  een bochel zal krijgen.
Met behulp van  Dickon, krijgt Mary Colin in de tuin en heel langzaam aan leert hij weer lopen.

Was

Een wasdroger heb ik niet. Maar wel een achtertuin en een trapgat.
Het liefst hang ik onze was in de achtertuin en als dat echt niet kan door slecht weer, dan in het trapgat. 's Morgens opgehangen, volgende ochtend droog. Het ruikt natuurlijk niet zo lekker als een buiten gedroogde was, maar het werkt uitstekend en is ongevaarlijk.
Stomverbaasd was ik, toen laatst een buurman uit ons rijtje zei dat hij het echt belachelijk vindt dat mensen hun was buiten drogen.
'Geen gezicht' vond hij.
Tja, smaken verschillen. Ik vind het wel een gezicht. Een mooi gezicht zelfs.
Ik maak ook altijd als ik ergens ben,  foto's van zo'n buiten hangende was. En dan kan ik het bijna ruiken. Heerlijk.
In Portugal hebben de mensen geen probleem met het buiten ophangen van de was. Ze zouden wel gek zijn om geen gebruik te maken van de warme zon, die gratis is.
Gek zijn ze niet, dus zie je overal was hangen. Ik geniet!

Op de laatste foto zie je de vrouw de was binnen halen. Ze trekt aan de draad en de droge was komt naar haar toe. Mooi systeem!

Pousada

Wel eens van een Pousada gehoord? Ik niet, ik had er nog nooit van gehoord.
Maar ik weet nu uit ervaring wat het is. Namelijk een hotel dat gevestigd is in een oud klooster of een kasteel.
' Onze' pousada was in een klooster en ik vond het geweldig.
Laat ik eerst eens vertellen dat ik niet heel erg verwend ben op hotelgebied.
Het vaakst waren wij in een hotel in London en dan kozen we altijd voor zowat het allergoedkoopste (omdat we er toch nooit zijn) en dat was ook altijd goed genoeg.
Natuurlijk hebben we wel eens vaker een goed hotel gehad hoor, in andere steden, maar dit was toch met niks te vergelijken.
Stel je voor: een prachtig gerestaureerd, 12e eeuws Augustijnenklooster en daar mochten wij twee nachten doorbrengen.

Die kamer leek nou niet bepaald op een kloostercel en ik denk dat de monniken niet werden opgewacht met vers fruit en een bloem.Wij wel.

Maar mijn favoriete plek was een binnenplaats, met een zacht kabbelende fontein en een paar duiven die af en toe even kwamen drinken en een beetje koeren op de rand van die fontein.
Ik heb daar een hele morgen gezeten, met mijn borduurwerk en het was echt eh... goddelijk.

Verder was er een prachtige tuin bij:

En een kerk

en was er overal zoveel oog voor detail, met kaarsen en bloemen, dat ik  niet uitgekeken raakte.

Je gelooft het misschien niet, maar ik wil best nog eens in een Pousada. Eentje in een kasteel lijkt me ook wel wat!

Ooievaars

Portugal zal voor mij altijd verbonden zijn met ooievaars. We hebben ze zo vaak zien vliegen onderweg.

En een paar keer zagen we er  heel veel bij elkaar. We weken van de weg af en gingen op zoek.
We vonden ze ook en het was echt prachtig. Die strakblauwe lucht, de geur van bloemen en bloesem...
Ik kan het natuurlijk niet helemaal overbrengen, die geur ruik je niet en de stilte met daarin het geklepper hoor je ook niet.
Maar toch laat ik wat foto's zien.

Knekels

Over Évora was ik dus nog niet uitgepraat. Want er was ook nog een meer dan prachtige kerk uit de vijftiende eeuw.
Ik vertelde al eens dat mijn man mij vaak een kerk in sleept, maar in dit geval was ik zelf geïnteresseerd.
De kerk heet Sao Francisco en het interieur is echt verbluffend mooi. Met veel goud en veel beelden.
Ik zag Maria van Fatima weer terug en natuurlijk ook Franciscus himself, die ik altijd erg sympathiek vind.

En dan was er nog iets bijzonders, namelijk een knekelkapel. Het woord alleen al, ha.
Een of andere monnik heeft vroeger in de zestiende eeuw eens bedacht dat hij de kapel wilde versieren en dat deed hij met de botten en schedels van 5000 lijken.  Om zijn medebroeders te laten nadenken over de dood.
Memento mori.
Alles zit echt helemaal vol, de wanden, de nissen. Alles.

Toch is er volgens het opschrift bij de ingang nog wel wat ruimte:
'Wij beenderen die hier zijn, verwachten de uwe',  
zo luidt de tekst.

Zeer speciaal. Een klein beetje luguber ook wel, eigenlijk. Daarom maar gauw een liefelijk plaatje erachter aan, van het mooie en b(l)oeiende Évora.

Die stad heeft alles

We zijn in een heleboel steden geweest en ik vond het overal superleuk en mooi en... Maar Évora vond ik wel heel speciaal,  omdat je in die stad zoveel verschillende soorten verleden vindt.
Er zijn echt Menhirs te vinden, in het overigens prachtige landschap van Alentejo.
Een steencirkel, met een stuk of 100 menhirs, gedateerd zo'n 6000-4000 jaar voor Christus.
Die gingen we natuurlijk zien:

Er wordt nog steeds gediscussieerd over de betekenis van zo'n cirkel, maar men denkt toch dat het een soort religieus punt is geweest, gezien de ligging te maken hebbend met de zon en de maan.
Verder zijn in deze stad de Moorse invloeden nog duidelijk zichtbaar. Het gebied was bezet door de Moren, lang geleden in de vroege Middeleeuwen.

Nu vergeet ik nog bijna de Romeinen. Ook zij lieten hun sporen hier achter. Hier zie je de overblijfselen van een tempel gewijd aan de godin Diana (2e eeuw)

En dan verder nog een kerk, begonnen in de twaalfde eeuw en afgemaakt in de zestiende, met onwaarschijnlijk rare torens die volkomen verschillend zijn van elkaar. Heel grappig om te zien.

En nu ben ik nog niet klaar met Évora. Morgen laat ik nog een paar dingen zien. Maar dat er in één stad zoveel te zien is hè op een niet eens zo groot oppervlak. We konden alles lopend af, behalve de stenen, dat is toch wel heel bijzonder vind ik.

De Portugese haan

Overal in Portugal zie je beschilderde hanen. Of geborduurde, of getekende. Je ziet ze op theedoeken, op placemats, op badlakens en ook op mooie oude borden.

'Die haan moet ergens een symbool van zijn', dacht ik.
En dat is ook zo. Nog mooier, het heeft ook met Santiago de Compostela te maken.

Het verhaal:
Er was eens een pelgrim die uit Barcelos naar Santiago wilde vertrekken. Maar hij werd beschuldigd van zilverdiefstal en ter dood veroordeeld.
Hij was een vreemdeling hè en helaas krijgen vreemdelingen (ook nu nog) vaak de schuld. Alleen omdat ze vreemdeling zijn.
Maar goed, de pelgrim wilde de rechter spreken en dat werd hem toegestaan.
Die rechter echter, zat net een geroosterde haan te eten.

De verdachte  zei dat deze haan, deze al geroosterde haan, als bewijs voor zijn onschuld,  zou gaan kraaien en van het bord opstaan.
De rechter geloofde dat natuurlijk helemaal niet, wat me logisch lijkt en hij besloot dat de gevangene onmiddellijk moest worden opgehangen.
Precies toen dat zou gebeuren, de strop zat al om 's mans nek, stond de haan op van het bord en begon te kraaien.
De rechter sprong op en haastte zich naar de galg. Daar zag hij dat de man nog leefde, doordat de knoop verkeerd was gelegd.
Natuurlijk herkreeg de pelgrim zijn vrijheid.
Mooi verhaal, toch?

Fossiel

Hmmm... ik  merk dat ik het niet echt leuk vind dat mij hier in Portugal, in een museum een seniorenkorting wordt aangeboden.
Zonder vragen en zonder dat ik me moet legitimeren
De laatste keer in London, moest ik echt vrágen om zo'n korting én me legitimeren.
Dat was beter hihi, ze konden het daar gewoon niet geloven.

Gelukkig maakte een filmpje van onze oudste kleindochter veel goed.
De kinderen sturen bijna dagelijks foto's   en filmpjes van onze kleinkinderen, zodat wij hier 'in den vreemde' goed op de hoogte blijven van de ontwikkelingen en ze niet al te erg missen. Fijn.
Maar dat filmpje van Anna dus.
Ze zit te kleien en legt uit hoe je een slang maakt. Op tafel liggen ook al wat zelf gemaakte fossielen.
Dan gaat ze weer uitleggen: kijk, dit is een opa-fossiel. En dit een oma-fossiel.
Mijn hart stond al een beetje stil, maar gelukkig ging ze verder:  een Odin-fossiel en een mama-fossiel. Een papa-fossiel en Noor&Jet-fossielen.
Dus ik was oprecht verheugd dat ze niet alleen ons als fossiel aanmerkte!!

Bedevaart

We zagen een bord: Fatima, Sanctuario. We waren in de buurt, dus we sloegen even af naar Fatima, een bedevaartsoord.
Tsjonge, dat is geen kleinigheid.
Het was er niet druk, tenminste, dat léék zo doordat het zo'n gigantisch complex is. Maar eigenlijk waren er toch wel veel mensen voor een gewone doordeweekse dag.

Het is dit jaar precies honderd jaar geleden dat Maria  hier verscheen aan drie jonge herderskinderen, Jacintha, Francisco en hun nichtje Lucia.
Zes keer verscheen Maria, zoals ze de kinderen had verteld: steeds op de dertiende van de maand.
De eerste keer op 13 mei en de laatste keer op 13 oktober. Dat zijn dus ook de hoogtijdagen hier in Fatima. Er komen tienduizenden bedevaartgangers.

Dit zijn de drie kinderen. Op de plek van de verschijning werd, in opdracht van Maria, een kapel gebouwd en een basiliek (die trouwens door de Nederlander Gerardus van Kriecken werd ontworpen)

Jacintha en Francisco stierven jong aan de Spaanse griep en Lucia overleed in 2005. Ze was Carmelites geworden. Alle drie zijn ze begraven in de kerk.
Ik zag een paar mensen op hun knieën een bepaald stuk afleggen, ook eentje die voor het gemak kniebeschermers had aan gedaan.
Maar de meeste mensen liepen gewoon net als wij.
Je kunt er kaarsen kopen en aansteken voor een geliefd persoon.
Wij deden dat, het is een gebruik dat ik nooit kan weerstaan. Mijn man sleept mij altijd kerken in en dan steek ik dus een kaarsje aan voor deze of gene. Deze keer eentje voor elk kleinkind.

Je kunt er ook ledematen van was kopen en die verbranden.

Het verhaal van de verschijningen en van wat Maria aankondigde vind ik wel bijzonder.
Daar had je het zonnewonder, op 13 oktober. Er waren 70.000 mensen verzameld en met de drie kinderen, zagen zij dat wonder.
Het leek of de zon in een razende vaart naar beneden daalde en op het laatste moment weer terugtrok. Voorafgaand was er een heftige regenbui geweest, iedereen was kletsnat, maar toen de zon terugtrok was niemand nog nat.
Ook bijzonder waren de voorspellingen van Maria. Ze kondigde het eind van de eerste Wereldoorlog aan,  wat ik niet zo gek vind, in 1917. Maar ook het begin van de tweede Wereldoorlog. Ze kondigde verder de moord aan op een paus. Die voorspelling heeft het Vaticaan lang, tot 2000, geheim gehouden.
In 1981 was er (op 13 mei!) inderdaad een aanslag op paus Johannes Paulus II.
Je kunt er alles over lezen: hier en hier ook nog een kritisch artikel, klik

Voor ons was dit een heel toevallig uitstapje.  Ik ben niet Roomskatholiek en een bedevaart en wonderen zeggen mij eigenlijk niks.
Ja zo'n tocht naar Santiago de Compostela spreekt me aan. Die tocht wordt door mensen ook uit religieuze overwegingen gemaakt natuurlijk, maar er zijn ook mensen die het gewoon doen om een prestatie neer te zetten. Dat begrijp ik, maar dat is iets heel anders lijkt me
Hoe dan ook,  ik vond het interessant om daar geweest te zijn. 

Porto

Denk niet dat we alleen aan de port zaten hoor, daar in Porto. We bezochten een deel van de oude stad. We gingen er naar toe met de trein, vanuit Aveiro. Een prachtig station hebben ze daar:

Heel mooi betegeld met voorstellingen in blauwe tegeltjes. Na een uur ongeveer kwamen we aan in Porto, op het station dat ook bekend staat om... de voorstellingen in blauwe tegeltjes. Het was er een tikkeltje drukker!

Daarna gingen we naar de kathedraal. Het was er druk want het was Palmpasen en dat werd gevierd met palmtakken alom. Vrij uitbundig.
De volgende foto vind ik zelf erg leuk. Ik stond uit te kijken over de stad, dat kan heel mooi bij die kathedraal, want die ligt hoog en zag toen dit:

Klaar met z'n werk was hij en zo te zien daar zeer tevreden over. Er bleven  nog wel wat palmtakken over:

Terwijl we stonden uit te kijken,  stond zij ook uit te kijken, precies aan de overkant.

Enfin, daarna trokken we dan echt de stad in. Een wirwar van nauwe straatjes, klimmen of dalend, maar uiteindelijk dalend naar de rivier.

Daar was het echt heel erg druk, langs die kade. Met een mooi uitzicht op de Ponte Luis I. Mijn man had er wel graag op gewild, maar dat was mij echt een brug te ver.

Ik heb heel veel foto's gemaakt, die dag. Er is ook zoveel te zien in zo'n stad. Maar dit is de laatste hoor, kan niet bezig blijven natuurlijk.

En ja dat zeg ik nou wel, dat ik niet bezig kan bliljven. Maar voorlopig ben ik nog niet klaar met Portugal.  Helemaal nog niet.

Monopoly

Kijk wat grappig, deze kinderen zitten lekker buiten, op straat een potje Monopoly te spelen. Ze vonden het leuk dat we even wilden kijken naar de straatnamen op het bord en ze wilden best op de foto. Aardige kinderen.

Porto met de Rua Faria Guimaraes en Lisboa, dat is toch weer heel wat anders dan de Barteljorisstraat (Haarlem) en de Dorpsstraat (Ons Dorp).
Zelf speel(de) ik graag Monopoly, al kon ik speciaal bij dit spel niet heel goed tegen mijn verlies. Er is wel eens een spel over tafel gesmeten hoor. Maar dat was vroeger, ja dat was vroeger...

Portugal, Porto, Port...

Mijn moeder dronk wel eens een glas Port. Die was voor zo ver ik me kan herinneren van het merk Offley.
Ik houd zelf ook van Port. Van rode dan, witte had ik nog nooit gedronken.
Enfin, nu we in Porto waren (we waren er vanuit een andere standplaats met de trein naar toe gegaan),  vonden we dat we maar eens moesten proeven.
Dat deden we in een van de oudste wijnhuizen in Porto: Kopke.
De kleur van deze witte port (Lacrima) was echt zoals op de foto.
Ik vond het heerlijk.
De man die de wijn schonk vertelde dat je bij witte port, pure chocola moet eten, omdat de wijn al tamelijk zoet is.
En bij rode port, die mijn man koos, melkchocola.
Dat deden we dus en ik vind de witte port nog lekkerder dan de rode.
Naast ons zaten andere mensen ook een proeverij te doen. Zij kregen zes glazen voor hun neus en ik was blij dat we dat niet hadden gedaan, want we hadden nog niet geluncht en het was 27 graden, dus dat zou niet goed zijn afgelopen, dacht ik. Dat ene glaasje was genoeg.
Ik wilde echter ook een wijnkelder bezoeken, ja je bent maar een keer in Porto. Er zijn er heel veel, maar we kozen, vanwege het portje van mijn moeder voor Offley.

In die kelder kregen we een rondleiding en hele verhalen erbij, die ik niet allemaal heb onthouden, maar het was interessant. Oude wijnpersen, oude vulmachines en heel veel prachtige vaten. Moet je je voorstellen, 13.000 liter port in een zo'n vat!

Wat ik wel onthouden heb, is het verhaal van Baron Forrester.
Hij was niet de oprichter van het bedrijf, dat was William Offley, in 1737. Die begon in London wijn te importeren en ging later zelf produceren in Porto.
Die Forrester kwam er later bij en werd een grootheid
Een bijzondere man, een kunstenaar, een carthograaf (hij bracht het hele gebied van de Douro, waar de druiven groeien, in kaart), een ontdekker en dus een wijnproducent.
En hij kreeg de titel baron. Van de koning die ze toen nog hadden in Portugal.
Het liep slecht met hem af. De baron verdronk tijdens een vaartocht. Hij was te zwaar beladen met geld in zijn kleding. De dames in zijn gezelschap overleefden. Zij bleven drijven door en op hun hoepelrokken.
Zijn lichaam is nooit gevonden en dáár gaan natuurlijk ook weer verhalen over.

Lusitania

Als ik de naam Lusitania hoor, denk ik aan een schip, een heel bekend schip, de Lusitania.
Helaas werd dat Amerikaanse schip in de eerste Wereldoorlog getorpedeerd door een Duitse onderzeeër, waarna het zonk.
De meeste opvarenden overleefden het niet.
Wij gingen overnachten in Hotel Lusitania en dat was een verkeerd hotel.
Of eigenlijk was het een prima hotel, op een plaats echter, waar we niet wilden zijn. Ik had er meteen al geen goed gevoel over.
 'Zie je nou wel, wie noemt zijn hotel nou naar een grote scheepsramp,  wat idioot,dat kan niet goed zijn'.

Dat was weer eens kort door de bocht en tamelijk kortzichtig bedacht van mij.
Want Lusitania was ooit de naam van een Romeinse provincie, zo'n beetje ter grootte van het  huidige Portugal. En daarmee was de naam van het hotel volkomen correct en zelfs wel aardig bedacht.
Het zal dus eerder andersom zijn geweest. De boot zal zijn genoemd naar die provinie.

Ik wist het eigenlijk ook wel: ik ken mijn Asterix heus wel hoor.
Het was alleen niet mijn eerste gedachte.

Kaartje gepikt van Internet.

Toch... het had gekund, zo'n rare naamgeving.
 Tenslotte zag ik ooit in Kopenhagen een reisbureau, genaamd 'Titannic'.
Persoonlijk zou ik bij een reisbureau met die naam, geen reis boeken!!!

In april in Portugal

Anjers, zoals je ziet. Sterker nog: dit zijn Portugese anjers.
Ik ben in Portugal.  In april.
Portugal, waar in 1974 de Anjerrevolutie zich voltrok. In april.
Tot die tijd was Portugal een dictatuur, een koloniale macht. Maar in april 1974 staken soldaten een rode anjer in de loop van hun geweer. De Anjer-Revolutie was een feit en maakte de weg vrij voor dekolonisatie van o.a. Angola en Mozambique en ook voor een tamelijk democratisch Portugal. De revolutie was ook een hoopvol voorbeeld voor Spanje.
Ik was in die tijd zeer geïnteresseerd, maakte een paar jaar eerder een scriptie over de kolonieen en vond die Anjerrevolutie geweldig.
Portugal, Spanje en Griekenland, waren landen waar een mens in mijn jeugd en in mijn omgeving niet naar toe kon. Niet dat mijn ouders dat anders van plan waren geweest, wij gingen gewoon naar Oostkapelle.
Maar zoiets bleef lang hangen hoor en toen ik er wel naar toe kon, waren er zoveel andere landen en mogelijkheden,  dat het  heel lang heeft geduurd.
Ik was wel eerder in Lissabon, maar echt Portugal doortrekken... dat is er nu pas van gekomen.
Georges Moustaki, waar ik een groot fan van was en ben (helaas overleden), maakte toen een tekst over Portugal en de Revolutie. Een tekst die in aangepaste vorm nog steeds relevant zou zijn.

Aux quatre coins du monde         Op de vier hoeken van de wereld
Des frères ennemis                     Drukken vijandige broeders
S'expliquent par les bombes         zich uit door bommen
Par la fureur et le bruit                door woede en lawaai

A ceux qui ne croient plus           Voor hen die niet meer geloven
Voir s'accomplir leur idéal           hun idealen verwezenlijkt te zien
Dis leur qu'un œillet rouge           Zeg hen dat een rode anjer
À fleuri au Portugal                    heeft gebloeid in Portugal


En ik grijp de gelegenheid aan om Moustaki nog maar eens te laten horen: En Avril au Portugal