Dagje

 Wat was het een heerlijke dag gisteren. Zo'n zachte dag, met een blauwe lucht en knoppen, overal knoppen! 

Hier zie je het Admiraliteitspoortje in Hoorn en ik was daar gisteren omdat Tineke Dieks er was. 

Zij is een knipkunstenaar en via haar rondzendbrief en mijn blog zijn zij en ik met elkaar in contact gekomen. 

Nu wil het geval dat er in ons Westfries Museum nog één keer voor de sluiting een fraaie tentoonstelling is. 

Met werk van drie verschillende kunstenaars en toch heel goed passend bij elkaar. 

Een van die drie is Asya Kosina en zij maakt prachtige kunstwerken van papier. 

Tineke wilde die natuurlijk wel zien en ik vond het leuk om haar te ontmoeten en met haar mee te gaan naar de tentoonstelling. 

Tineke kwam met de trein, ik haalde haar af op het station en samen liepen we naar het museum. 

Ha, we hadden dus allebei een date met een onbekende en hadden nog net geen roos tussen onze tanden of een krant in onze linkerhand. We (her)kenden elkaar toch wel. 

Onderweg dronken we eerst ter kennismaking iets in de bieb en daar,  pal om de hoek,  daar is het poortje dat je hier boven ziet. 

Tineke heeft nog een andere hobby en dat is geo caching. Ze zoekt o.a. lab caches. Zij krijgt een trilling op haar telefoon als ze in de buurt van zo'n plek is. Dan zoekt ze de vraag op en kijkt of ze die kan beantwoorden. 

Terug naar Asya Kosina. Dit werk,  gemaakt in 2023, heet Religion of Death. 

Het werk van deze Oekraïnse kunstenares is gemaakt na de Russische inval in haar land. Haar werk is veranderd,  zegt Kosina. Wilde ze aanvankelijk vooral vreugde en schoonheid laten zien, in haar recentste werk zie je een diepere laag: ze deelt haar reflecties op de verschrikkelijke oorlog in haar land.

Ook het werk van couturier Sepehr Maghsoudi bekeken we. Zijn mode, zijn statement en deze spiegelruimte 

We lunchten in de zonnige museumtuin en daar werd ik verrast met een ontzettend leuk cadeautje. 

En omdat ik nou eenmaal Roodkapjekáárten verzamel, maakte Tineke ook nog een kaart voor me met een foto van het knipsel.  Roodkapje (337)

Wat bijzonder toch, om zo te kunnen knippen. Ik maakte vroeger wel eens zo'n kleedje, je weet wel een vouwblaadje een paar keer dubbel, knippen op de vouw en hopen dat het goed zou uitpakken. Maar dit is geheel andere koek! 

Toen Tineke alles had gezien, ook het filmpje en het werk van de derde kunstenaar,  Rien Bekkers, liepen we op het gemakje naar  Huis Bonck. 

Tineke wilde daar liever een rondleiding van mij dan een audiotour en die kreeg ze dus. 

Er was nog een Bonckkoekje en er werden ook net verse  gebakken, zodat het heerlijk rook en prima smaakte bij een kopje thee uit een 17e eeuws kopje. 

Al met al was het een fijne dag. We hadden een gezellige ontmoeting en ik vond het leuk om een beetje te gidsen. 

Ik had helaas om vier uur een andere afspraak zodat Tineke alleen verder ging met haar zoektocht en ik hoor vast nog wel hoe dat is afgelopen. 

Ik weet dat er verschillende bloggers zijn die de interessante brief van Tineke ontvangen. Mocht jij dat nou ook willen, kun je haar mailen en je opgeven. Dan op Tinekes verzoek graag even in je mail vermelden dat je dat doet omdat je er hier over hebt gelezen. tinekedieks@xs4all.nl

I'm still here

 

En weer zag ik een heel goede, indrukwekkende film: I'm still here. 

Ik had er niet veel over gelezen, maar mijn vriendin M. wilde er graag naar toe en zo op een dinsdagmiddag, vond ik dat een uitstekend idee. 

De film speelt begin jaren zeventig toen er in Brazilië een militaire dictatuur was met alle verschrikkingen van dien. 

De film is gebaseerd op ware gebeurtenissen. 

Het verhaal: De familie Paiva, een moderne familie, vader, moeder en vijf kinderen, een progressieve familie ook,  leeft een mooi leven in een fraai huis aan het strand in Rio de Janeiro. 

Maar je ziet Eunice Paiva onrustig worden als ze heerlijk aan het zwemmen is en er een militaire helikopter over komt. Er zijn telefoontjes die Eunices echtgenoot Rubens niet in het openbaar beantwoordt. De sfeer wordt langzamerhand anders. 

En dan ineens wordt Rubens Paiva, een voormalig parlementslid opgepakt. Hij verdwijnt en helaas blijkt dat voorgoed te zijn. 

Ook Eunice wordt opgepakt met een dochter. Zij wordt onder druk gezet om haar familie en vrienden te verraden. Afschuwelijk om te zien hoe dat gaat. 

Maar ze wordt na twaalf dagen vrijgelaten. 

Daarna gaat ze haar uiterste best doen om voor haar gezin te zorgen en dat is al moeilijk genoeg. Ze gaat bovendien op haar achtenveertigste studeren, wordt advocaat en zet zich vervolgens jarenlang in om te strijden tegen het corrupte regime. 

De film won een Oscar voor beste internationale film. Hoofdrolspeelster Fernanda Torres speelde een prachtige rol en kreeg daarvoor een Golden Globe. 

Moet ik nog zeggen dat ik het een aanrader vind? Nee toch?

Anselm Kiefer in het Stedelijk Museum Amsterdam.

Dat ene prachtige werk, Sag mir wo die Blumen sind, dat werk  heb ik al laten zien, maar er was echt nog veel meer. Zoveel dat ik misschien nog wel een keer ga. En nu laat ik gewoon nog een paar opvallende kunstwerken zien.

Kiefer werd geboren in 1945 en dit werk maakte hij in 1981. Het heet Binnenruimte.

Het laat de Rijkskanselarij in Berlijn zien, in 1938 gebouwd in opdracht van Hitler. Kiefer moest het doen met foto's want de kanselarij werd in zijn geboortejaar verwoest. Wat ontzettend knap om zo die meer dan nare sfeer van verlatenheid en verval neer te kunnen zetten. 

De tweede wereldoorlog speelt (net als de landschappen) heel vaak een rol in Kiefers werk:

Dit is 'Reis naar het einde van de nacht', uit 1990. 

Die titel verwijst naar een boek van die naam van de Franse schrijver Celine. 

Dat doet-ie vaker, Kiefer, titels van boeken of gedichten gebruiken in zijn werk. Ik vind het jammer dat ik zo'n boek, dit boek bijvoorbeeld,  dan alleen van naam ken. Maar ja, vooral met boeken is er geen beginnen aan het lezen van alles wat je hoort of ziet. 

Het beeld is gemaakt van lood en lijkt op een model voor een B-1 bommenwerper. Op de vleugels zitten hele grote boeken, geschiedenisboeken en ook de vleugels zijn daarmee volgepropt, verstopt. 

En in de cockpit zit een opgezette slang verwerkt. 

Ook weer iets waarvan ik niet zelf had kunnen bedenken waarom, wat die slang daar doet. 

Daarom zijn de bordjes die ik soms wel eens belachelijk maak, toch wel van belang. 

Zo las ik dat die slang hoop symboliseert. Een slang kan vervellen en dat  staat voor wedergeboorte. 

Dit is een geheel nieuwe installatie genaamd Steigen, steigend, sinke nieder. Het stuk is gemaakt van foto's en lood en dat verwijst naar het zware gewicht van de menselijke geschiedenis. 

Ik heb veel foto's gemaakt, maar ik vind het genoeg voor nu. Ik denk dat ik nog een keer ga kijken, als ik toch in Amsterdam ben. Kiefer zie je nu eenmaal niet iedere dag. 

Makkelijk praten,  want ik heb én een museumkaart én een Vriendenloterijkaart en dan is het gratis. 

Met alleen de Museumkaart moet je nog wel tien euro betalen. 

Dat werk dat ik al eerder toonde kun je wél zien met alleen de MJK. Daarna moet je door een deur voor het vervolg en daar word je gecontroleerd. 

Dat lieve meisje op de foto hield me aan en wilde mijn polsbandje zien. 

'Ha' zei ik, 'je hebt me betrapt'. 

Ze kreeg er een kleur van. 

Kiefer in het van Gogh

Terug naar Anselm Kiefer. Hij heeft een dubbeltentoonstelling in het van Gogh en het Stedelijk en daar heb ik nog maar een werk van laten zien, uit het Stedelijk. Maar ook in het van Gogh vond ik veel werk prachtig. 

Dit was het eerste doek dat ik zag:

Ik vond het meteen erg mooi. Het is heel groot en het heet Bospad,  of auf Deutsch,  Der Waldsteig, 2023 . Kiefer groeide op in de buurt van het Zwarte Woud, in Zuidwest Duitsland. Dichte, ondoordringbare bossen en desolate akkers keren vaak terug in zijn werk. 

Zo'n werk als dit is echt monumentaal. Om het hele werk te overzien moet je wat afstand nemen. Je kunt er ook met je neus bovenop staan en dan zie je wat Kiefer allemaal gebruikt aan materiaal. 

Zoals je ziet: het was erg druk. Ik hoorde dat dit veel mensen tegen houdt om te gaan kijken. Maar dat zou jammer zijn. De werken zijn heel groot en je kunt het toch heel goed zien, juist daardoor. Ik ben zelf weggelopen uit de Vermeer-tentoonstelling. Dat vond ik echt niet te doen. Maar dit: prima hoor.

In het van Gogh werd er natuurlijk vaak een link gemaakt met van Gogh en zoals veel grote kunstenaars (Matthew Wong) heeft Kiefer goed gekeken en zelfs een reis gemaakt in de voetsporen van van Gogh. 

Dit werk heet (ook) Sterrennacht (2019) en de link met van Gogh is hier niet alleen door de titel duidelijk. 

Ook met deze zonnebloem is de link met van Gogh er. 

Ik vond de tekst die erbij stond wel verhelderend. ' Als zonnebloemen openbloeien zijn ze geel en fantastisch: dat is juist het punt waarop ze verwelken. Dus zonnebloemen zijn symbool voor ons menselijke bestaan', zegt Kiefer. 

De liggende man ernaast is de kunstenaar zelf in een yogahouding, 'waarin je je als dood waant en je ziel een wordt met de natuur'. 

Kijk dat had ik natuurlijk nooit bedacht, maar ik snap het geloof ik wel.

Een andere keer zal ik nog wat laten zien van de rest van de tentoonstelling in het Stedelijk

Gezichtjes, ze zijn overal!

 Een heel leuk mailtje kreeg ik van Ria Louis. Zij is een (Nederlandse)  bloglezer en woonachtig in Toronto. Ik vind het leuk als een onbekende lezer zich bekend maakt en meteen wat vertelt over haar leven. 

En verder stuurde Ria meteen ook wat gezichtjes mee. Dat maakte het natuurlijk nóg leuker. 

Hartelijk bedankt, Ria. Het was ook leuk om even met je in contact te zijn. En je gezichtjes zijn super. 

En als altijd: Blijf speuren, mensen én inzenden. bettievdgriend@hotmail.com 

Mirakuleus

 

Daar staat een zuil. En niet een zuiltje, nee een echte zuil. 

Op het Rokin, hartje Amsterdam. 

Een plek in de stad waar ik regelmatig kom. Er is een metrostation aan de overkant en sowieso lopen we wat af in Amsterdam. Op de terug weg naar het station zijn er dan meerdere mogelijkheden en dit is er een die we vaak kiezen. 

En toch... die zuil had ik nog nooit gezien. 

Ik hoorde er een heel verhaal over in 'Het verhaal van Amsterdam'. 

En weer constateerde ik dat ik minder goed kijk dan ik denk dat ik kijk. 

Enfin,  't is niet anders. En beter laat dan nooit. 

De zuil heet Mirakelkolom en is een herinnering aan de Heilige Stede, een kerk die hier ooit heeft gestaan. Gebouwd op deze plek vanwege een wonder, een mirakel dus, dat hier op 15 of 16 maart (!) in 1345 plaats vond. 

Ik ben gek op zulke verhalen. Dit gaat als volgt: 

Toen, in 1345,  was er een man ernstig ziek. Hij woonde in wat nu de Kalverstraat is. Zo ziek was hij dat hem het Sacrament der zieken werd toegediend. Later werd die man zo misselijk dat hij die hostie van het sacarament uitspuugde bij het overgeven. 

De hostie werd samen met het braaksel in het vuur gegooid. En... verbrandde niet. Alles in die haard werd as. Behalve de hostie, die lag er prachtig bij de volgende ochtend. Glanzend wit!!

Een mirakel. En dus werd de hostie naar de kerk gebracht, de dichtstbijzijnde en dat is de Oude Kerk. 

Hoe het kan kan het, maar de hostie keerde vanzelf weer terug in de Kalverstraat en dat tot drie keer toe. 

Een wonder!!!!

En omdat het een wonder was werd er natuurlijk een kapel gebouwd. 

Er zouden veel pelgrims en gelovigen komen, daarom  ook een aanlegsteiger en een weg,  de Heiligeweg, waarvan een stuk nog steeds zo heet. 

Er kwam een Mirakelfeest met een markt. Handel.  Processies. Wonderbaarlijke genezingen. 

En toen ging die kapel in vlammen op. Ruim honderd jaar later was dat. 

De hostie? Die verbrandde wederom niet. Die zat in een soort kelk, met een deksel. Ook de zijden doek er om heen verbrandde niet. 

Een tweede wonder! Nog meer pelgrims en de kapel werd herbouwd. Amsterdam werd een echte bedevaartstad. 

Dat werd allemaal minder tijdens de Reformatie. 

Nog steeds is er ieder jaar een Stille Omgang. Om het Mirakel van Amsterdam te herdenken. En heel toevallig, die was precies gisteren. 

Museumplein AH

 Als wij een of meer musea bezoeken op het Museumplein in Amsterdam, zouden we het eigenlijk wel leuk en lekker vinden om daar iets te drinken met wat lekkers erbij, of een broodje. 

Maar de lol is er snel af als je de prijzen ziet. 6,40 voor een plak cake bij de koffie. Alleen de cake hè, naar de koffie keek ik al niet eens meer. 

Nou, al at ik nooit meer cake... 

Ik vermoed dat Amsterdam nog duurder is dan elders. 

Tja, denk dan ook na mensch en neem gewoon een broodje en iets te drinken mee van huis. Toch? 

Maar dat hadden we niet gedaan. Dus deden we wat we vaker doen: een broodje en een sapje kopen bij AH op het Museumplein. 

En dan een bankje zoeken en er daar in het zonnetje  van genieten. Met uitzicht op heel veel museumbezoekers. 

In die Albert Heijn zagen we iets leuks. Daar zijn een paar heel goede reclamemakers aan het werk geweest. 

De foto's die ik er maakte zijn slecht, dat kwam deels doordat de verlichting erg fel was en ook doordat het druk was en ik niet uitgebreid iets kon proberen. Maar zoals zo vaak: je krijgt een beeld. 

Dat museumachtige bordje erbij... zo goed bedacht. 'De Melkrevolutie die gaande is, het halfvolle melkmeisje'. 

Juist in deze museum-omgeving. In musea stikt het immers van de bordjes.

Of deze:

Er waren er nog een paar en die waren ook heel goed gedaan. Ha, voor ons was het daar win-win!

Sag mir wo die Blumen sind

Een lied in 1955 geschreven door Pete Seeger. Een anti-oorlogslied en ik heb het altijd prachtig gevonden. Vele jaren later heb ik het nog met verschillende klassen gezongen, in het Engels en ook wel in de Nederlandse vertaling. 

Seeger himself heb ik een keer horen zeggen dat hij de versie van Marlene Dietrich de mooiste vond. Hier ís die versie uit 1962 en Dietrich leidt het in. Het lied zelf begint op 2:13

 

Er is natuurlijk een reden dat ik dat nu en hier laat zien (afgezien van het feit dat een anti-oorlogslied zeer op zijn plaats is). 

En die reden is dat wij woensdag de tentoonstelling van Anselm Kiefer bezochten. 

Die is op twee locaties: Je begint in het van Gogh en als je daar uitgekeken bent,  verplaats je naar de buurman, het Stedelijk. 

Je bent dan al erg geboeid door het werk van Kiefer. 

Dan ga je naar binnen, je loopt die grote brede trap op en je ziet een gigantisch werk speciaal voor de gelegenheid en het museum gemaakt door Kiefer (1945)

Het werk heet Sag mir wo die Blumen sind en als je de audiotour aanzet, hoor je heel zachtjes dat lied. Ik heb dan onmiddellijk een brok in mijn keel, zo prachtig. 

Later zal ik nog meer van de tentoonstelling laten zien. Nog veel meer misschien wel want ik ben onder de indruk en niet zo'n beetje ook. 

Maar nu dus alleen wat van dat adembenemende werk rondom de trap. Het is niet in een keer te fotograferen, dus deze foto is van het Stedelijk: 

Dan heb je een beeld.  In het echt staan  er heel wat mensen te kijken, geleund op de ballustrades. Ze lopen weer een stukje verder, bestuderen de zaak van alle kanten. En je voelt gewoon hoe mooi een ieder het vindt.

Dit was dus alleen maar één onderdeel van het gedeelte Stedelijk hè. 

Zo ongeveer dus.

(En voor de collagemaaksters onder ons: Kiefer gebruikte hier

emulsie, olieverf, acrylverf, schellak, bladgoud, sediment van een elektrolyse, klei, gedroogde bloemen, stro, textiel, staal, houtskool en collage van canvas op doek.) 

Van moeder, naar dochter, naar kleindochter, naar achterkleindochter

 

Anna wilde me iets laten zien op haar kamer. En dat was niet deze naaidoos. 

Maar die zag ik wel en ik vond het zo leuk! Hij staat er al lang hoor en dat wist ik ook wel, maar deze keer raakte het me. 

Hij stond natuurlijk eerst bij mij, toen een tijd bij mijn nichtje. Allebei wilden we hem eigenlijk niet meer neerzetten, maar wegdoen kon ik ook niet. 

Toen is-ie naar onze dochter gegaan en heeft inmiddels dus een plekje gekregen bij Anna. 

'Ik vind hem heel handig', zei Anna, 'er kan veel in en het is ook heel handig dat je met de deksels dicht  niet ziet dat het rommel(ig) is'. 

Ik vond het zo leuk ineens dat ik er maar een paar foto's van maakte en vervolgens bedacht hoe leuk mijn moeder dit gevonden zou hebben. 

Zij naaide veel, mijn moeder en was aan dit ding gehecht,  dat weet ik zeker. 

Ik kan nog voor me zien wat er toen aan naaimateriaal in zat. Ik keek er vaak naar vroeger en vond het als kind ook leuk om die spulletjes op te ruimen. Al die (houten)klosjes garen netjes neerzetten. Proberen het stokoude speldendoosje open te krijgen, wat me nooit lukte. De centimeter die ik nog steeds heb, evenals de vingerhoed... 

Ik heb nu gezegd dat als ze er genoeg van krijgen daar, dat ik hem dan weer terug wil. 

Nog niet antiek. 

'Maar wel bijna', zei Anna. 

Je moeder blijft je moeder en je vader blijft je vader

 'De Nederlandse bewaaksters van Auschwitz' is een podcast waar ik naar luisterde. Geboeid naar luisterde. 

In de tweede wereldoorlog waren er heel wat Nederlanders in dienst van de Waffen SS. Een heleboel, vijfentwintigduizend. Daar hoorde je nooit zoveel over, maar het is best veel. 

Van die groep waren er vierentwintig bewaker in Auschwitz geworden en van die vierentwintig waren er negen vrouw. 

Over die vróuwen gaat de podcastserie. Er zijn zes afleveringen en daarin wordt gekeken hoe het zo gekomen is. 

Hoe kwamen die vrouwen daar terecht. Waarom kozen ze er voor. Hoe is het ze in het kamp vergaan en hoe ging het na de oorlog verder met ze. Hoe was hun leven. Wat vonden hun slachtoffers.  

Tenslotte: wat wisten hun kinderen en wat vonden die er van? 

De vrouwen zijn allemaal al lang dood, maar hun levens worden helemaal gereconstrueerd. Door Stijn Reurs en Harm van Atteveld. 

Het zijn bijzondere verhalen, allemaal. 

Ze waren niet allemaal in- en inslecht zoals ik vroeger gedacht zou hebben.  Ze waren ook soms naïef,  zielig of beperkt of allebei. Sommigen uitgesproken wreed. Anderen niet, die deden ook wel eens iets vriendelijks. Bovendien wordt tussen neus en lippen door vermeld dat zo'n kamp, als in Vught ook echt gebouwd werd door Nederlanders. Maar dit terzijde. 

Het meest bijzondere vond ik dat de kinderen van de vrouwen zonder uitzondering niets wisten. 

De makers zoeken de ze op en zijn eigenlijk uit op informatie, maar iedere keer blijken de kinderen van niks te weten. 

Ze krijgen het dan  tamelijk onverwacht te horen en dan horen wij weer hoe ze er op reageren. 

Tegelijkertijd zo'n beetje,  keek ik naar de serie Brandmerk. Daarin gaat het per aflevering over het kind van een crimineel, van een gedetineerde.

Ik heb nog maar twee afleveringen bekeken, maar was onder de indruk. 

Dan ben je een jongetje van drie en dan wordt je moeder opgepakt en langdurig gestraft. Het jongetje in kwestie heeft heel lang gedacht dat zijn moeder ziek was en in een ziekenhuis verbleef. 

Zo te zien een volkomen normale jongvolwassene geworden. Maar dat is natuurlijk alleen maar wat ik in die uitzending zie.  Toch heel bijzonder om te zien. Ook dat die kinderen min of meer solidair blijven met hun moeder of vader. Ze opzoeken in de gevangenis, daar positieve herinneringen aan hebben. 

Vaak hoor ik dat tv pulp is en ik moet zeggen dat ik ook veel hetzelfde zie. Wéér Boer zoekt vrouw, wéér Wie is de mol. Niks mis mee hoor, maar dit soort tv is er ook. Gelukkig.