Tonia

 We waren naar Singer in Laren. Daar is een tentoonstelling gaande: Frisse wind. Impressionisme van het het Noorden. 

Singer is een heerlijk museum, dus zodra ik iets hoor komt het op mijn lijst. 

Ik heb alles van die tentoonstelling met veel genoegen bekeken, opnieuw bekeken én bewonderd. 

Maar de grootste verrassing kwam aan het eind van de rondgang. Daar was namelijk nóg een tentoonstelling en dat wist ik niet. 

Tonia. Model en activiste. (Nog te zien tot 17 maart). 

Hierboven zie je Tonia. Tonia Stieltjes ( 1881-1932) om precies te zijn. 

Zij was model, in dit geval voor Jan Sluijters. Tonia was ook de hartsvriendin van Piet Mondriaan en zij was activiste. Wat een leven heeft die vrouw gehad. Heel bijzonder.

Tonia's vader was een nog in slavernij geboren Surinamer Anthony Milgens. 

Tonia groeide op in Amsterdam. Bezocht de armenschool. Maar zij werd blind en kwam daardoor op een blindeninsituut. Later kon ze met een oog weer zien. 

Ze werd dienstbode en in dienst bij de familie Wibaut. Een intellectuele omgeving en een met heel veel aandacht voor klassenongelijkheid. Ze raakte geïnspireerd en werd uiteindelijk voorzitter van de afdeling Amsterdam van de Vakbond voor Dienstboden. Een zwarte vrouw! 

Ze werd veel gevraagd als spreekster. Toen ze trouwde moest ze stoppen, maar voor haar werden de regelementen veranderd. 

Ze kreeg kinderen. Het huwelijk liep stuk. Ze scheidden. Tonia werd als model gevraagd door Jan Sluijters.  Er was een nieuwe man met wie ze trouwde: Wim Stieltjes.  Ze ging naar Parijs en kwam daar terecht in kunstenaarskringen waar ze een prominente rol speelde. 

                                                                                                                                                          

Dit alles is dus te zien in Singer en in een fraai boek dat Esther Schreuder schreef over Tonia. 

Zie je, dat is toch bijna te veel voor één leven. 

Tonia werd niet oud, slechts eenenvijftig. 

Ik vond de tentoonstelling mooi. Ik hou van verhalen over dit soort zelfstandige en naar ik denk leuke vrouwen. 

Maar wat het extra leuk en mooi maakte,  is dat twee kunstenaars uit onze tijd, namelijk Brian Elstak en Iris Kensmil,  Tonia's leven op hun manier lieten zien. Een verbinding met nu. 

Van allebei laat ik een voorbeeld zien.

Nou ja, van Brian Elstak twee voorbeelden, maar dat is omdat de cover van het boek ook al van Iris Kensmil is. 

Brian Elstak: Papa en Protest

Iris Kensmil: In Mondriaans atelier