dinsdag 9 september 2025

Mejuffrouw Matthijssen

Toen ik niet getrouwd was was ik Mejuffrouw.  Als er dan bijv. een brief kwam van de gemeente, mijn werkgever, was die gericht aan Mej. B. van de Griend.  
Mondeling werd ik aangesproken of voorgesteld als Juffrouw van de Griend. 
Dat laatste was dus niet omdat ik juf was, nee, alle ongetrouwde vrouwen waren juffrouw. 
En als je dan getrouwd was werd het Mevrouw, maar dan met de naam van je echtgenoot er achter. 
Dat is nu helemaal niet meer zo.
Zelf gebruik ik bovendien de naam van mijn man niet. En in de laatste vijftig jaar is dat (me)juffrouw bijna totaal verdwenen.


Ik moest er alleen nog even aan denken toen ik in Leeuwarden was en toevallig langs het Historisch Centrum liep. Daar bleek een tentoonstelling te zijn getiteld: Mejuffrouw Matthijssen
Ik lees of hoor altijd graag iets over die sterke vrouwen van vroeger, dus ik ging even kijken. 
Nou, Mejuffrouw Matthijssen was er eentje hoor. 


Gerharda Henriëtte Matthijssen was fotografe en dat was,  in haar tijd (1830-1907),  echt wel bijzonder. 
Ze had een eigen atelier, 'Atelier de Photographie voor Dames', maar in haar klantenkring fotografeerde ze ook mannen. En groepen en kinderen. Dat waren wel vaak mensen uit de Leeuwarder en Friese elite. 
Bijzonder hoor want dat fotograferen ging natuurlijk niet zoals tegenwoordig.  Gerharda moest niet alleen kennis hebben van de camera, maar ook weten hoe er ontwikkeld moest worden en zo. 
Ze deed dingen die de meeste vrouwen toen niet deden.


Zo klom ze op de kerktoren, met haar camera, om van bovenaf foto's van Leeuwarden te maken
Ze is zelfs een tijdje in London geweest om les te krijgen van een vrij beroemde Franse fotograaf. 


Gerharda schilderde trouwens ook, gaf tekenles aan vrouwen uit de hogere klasse én had een eigen kunstgalerie, waar werk te zien was van bekende kunstenaars als Mesdag en Bisschop. 
Nóg een wapenfeit.  Ze organiseerde in 1878 een belangrijke expo: Tentoonstelling van voorwerpen van Nijverheid en Kunst uitsluitend door Vrouwen Vervaardigd'.

Ze was niet zo zeer een activiste, maar deed dingen die je toch wel feministisch zou kunnen noemen. Hoe dan ook, Gerharda Henriëtte Matthijssen was haar tijd ver vooruit.

18 opmerkingen:

  1. To women! Hihi, Ingo wanted to take my surname but it was so chaotic he kept his.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Leuk dat ze nu in de schijnwerper staat! Ja, mejuffrouw, gelukkig is dat verdwenen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Daar zou ik ook direct op afstappen, zo'n leuke expositie over een onafhankelijke vrouw.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. mogge Bertiebo
    een sterke vrouw die wist en deed wat zij wilde

    geniet de dag

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Toch vind ik het wel iets hebben, dat Mejuffrouw. Het heeft nog heel lang op mijn bankpas gestaan : )

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Dat kun je wel zeggen dat ze haar tijd ver vooruit was. Ik ben nooit mejuffrouw genoemd, altijd gewoon voor en achternaam.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Tijden veranderen, gelukkig maar. Ik nooit voorstander geweest van dit soort zaken. Ik heet ook gewoon Sjoerd, ook niet "U" of pa of pap.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Altijd leuk om zo'n vrouw te 'ontdekken'. Ik heb niets dan bewondering voor vrouwen als zij. Ik denk dat ik gewoon miserabel in een huwelijk geleefd zou hebben. Niet echt volgzaam, maar ook niet activistisch.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Leuk om te lezen dat er een vrouw haar mannetje stond in die tijd. Ik gebruik soms de naam van mijn man, maar ook mijn meisjesnaam.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Heerlijk zo'n creatieve en slimme vrouw.
    Foto's maken was toen inderdaad niet zo makkelijk dan later en nu.
    Ik heb ook officieel mijn eigen naam hoor. Wel een beetje jammer dat mijn kinderen en kleinkinderen een andere naam hebben.
    Ik zeg trouwens nooit "mijn meisjesnaam", dat vind ik zo'n rare uitdrukking.
    Mannen zeggen toch ook niet dat ze hun jongensnaam gebruiken?
    Dus is het gewoon mijn eigen naam, de naam die ik kreeg toen ik geboren was.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Dat kun je wel zeggen Bettie. Een heel creatieve vrouw en dat had ze van geen vreemde. Mooi dat er nu een tentoonstelling over haar doen en laten is.
    Ik gebruik wel de naam van mijn man, was trots toen we trouwde en ik ook de Wit als achternaam kreeg, maar ik moet wel zeggen dat het verder niks veranderde, want je bent toch dezelfde persoon met je eigen ideeën, daar veranderd een naam niks aan.

    BeantwoordenVerwijderen
  12. T blijft fascineren die sterke vrouwen van vroeger (en nu)

    BeantwoordenVerwijderen
  13. ...and for a period of time Ms was popular.

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Ja, dat mejuffrouw herinner ik me nog wel. Deze mejuffrouw was inderdaad haar tijd ver vooruit!

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Geweldige dame! Gelukkig waren er vrouwen die iets anders deden dan anderen. Gek toch dat de mannenwereld zo lang heeft kunnen heersen! Als zelfstandige ondernemer kan ze lekker haar eigen geld verdienen!

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Gewoon een prachtige vrouw die haar eigen zin volgde. Leuk de associatie met vroeger en goed dat er een tentoonstelling aan haar werk gewijd is. Heel bijzonder voor die tijd.

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Toen ik in 1966 begon te werken, was het aanvankelijk nog de gewoonte om de term Mevrouw en Mejuffrouw te bezigen, maar al snel kwam daar de klad in en alle dames werden aangeschreven met Mw. ....., in plaats van Mevrouw of Mejuffrouw. Toch waren er op het secretariaat, door ons in de wandeling meestal de typekamer genoemd, nog enkele oudere vrijgezelle dames die halsstarrig vasthielden aan Mej. Elkaar bij de voornaam noemen was echt niet aan de orde; je bleef heel formeel in het zakelijke contact. De vreemde situatie kon zich voordoen dat je de avond tevoren uit geweest was met een van de dames van de typekamer, maar op het werk werd het dan weer formeel.
    Toen ik 3 jaar later bij dat adviesbureau wegging was er op dat gebied wel heel veel ten goede veranderd en noemde je elkaar wel bij de voornaam in werksituaties.

    BeantwoordenVerwijderen