Mokum

 

We komen, als we in Amsterdam ergens zijn geweest,  vaak langs de Nieuwe Kerk. Ja en als je dan ziet dat er een nieuwe tentoonstelling is, waarom zou je dan niet even naar binnen gaan. Dat even werd in dit geval een hele tijd, want we vonden de tentoonstelling de moeite waard. 

'Waar kennen we Joods Amsterdam eigenlijk van? ', daar begon de tentoonstelling mee. 

Tot nu toe had ik me nog nooit afgevraagd wat Mokum(s), een Jiddisch woord,  eigenlijk betekent. Dat weet ik nu. Het betekent stad of plaats. En het is een verwijzing naar Nederlandse of Duitse steden. 

Die plaatsnaam wordt dan gecombineerd met de eerste letter van de stadsnaam in het hebreeuwse alfabet. Dus Mokum Alef (letter A) is Amsterdam  en Mokum Dalet (D) is Delft. 

Maar goed, Amsterdam heeft er een soort koosnaam van gemaakt: Mokum. Dat Alef wordt er niet bijgezegd.  Niet-Joden gebruiken het ook. 

En over taal gesproken. Er hing een lange, lange lijst, als een vlag, met woorden. Mokums.  

Leuk om te kijken welke zo gewoon zijn geworden dat ik ze ken. 

Ha, om eerlijk te zijn, dat waren ze allemaal. Maar ik wist niet van allemaal dat ze Jiddisch zijn. 

En verder was er veel te zien over die 425 jaar Joods leven in Amsterdam. Met beelden, films, schilderijen en noem maar op. Allemaal duidelijk aangegeven en per periode gekozen. Een mooie opzet vond ik. 

Zoals altijd viel ik vooral op de portretten die er ook hingen. 

Vlnr: Spinoza, zijn enige echt bekende portret en gemaakt door Barend Graat. Aletta Jacobs van wie ik niet wist dat ze Joods was,ze werd geschilderd door Isaac Israels. Een portret van Dr. Ephraim Bueno, een Joodse Arts en geschilderd door Rembrandt en Max Tailleur tenslotte, die als geen ander moppen kon tappen. Hier geschilderd door Eppo Doeve.