Een bijzondere ontmoeting

We zetten onze wandeling voort. Het was heerlijk weer, een prachtige dag.
De route langs de iepen leidde ons door mooie stukken van Amsterdam. Heel mooi.
En op zoek naar de oudste iep, kwamen we toen over de Nieuwe Keizersgracht. Midden in de vroegere Jodenbuurt.
Ik stond stil  om de plaquettes te bekijken op de muur van een van de huizen..
Twee mooie koperen, gedenkplaten.

Twee koperen platen ter herinnering aan vier mensen die uit dit huis werden weggevoerd.
Omdat zij Joden waren.
Een man, een vrouw en hun twee zoons van 20 en 24 jaar. Omdat zij Joden waren.
Hun 17-jarige dochter dochter/zus, Betty Kok, kon onderduiken en overleefde als enige van dit gezin.
Terwijl ik daar stond te lezen en weer voor de zoveelste keer overdacht hoe zoiets toch mogelijk geweest is, hoorde ik achter me iemand zeggen: 'Ík ben het'

En daar stond ze:  mevrouw Betty van Essen - Kok. Betty Kok.
Daar stond ze voor haar ouderlijk huis.
Ze vertelde dat ze in Jeruzalem woont en hier was voor de herdenkingen op de vierde mei.
Een kwieke, kleine vrouw, die inmiddels 91 jaar moet zijn.
We raakten aan de praat en het werd een mooi gesprek.
We hadden het over het toenemend anti-semitisme hier in Amsterdam, misschien in Nederland.
En over de noodzaak om kinderen te vertellen over wat er gebeurd is. Over het belang van goede geschiedenislessen.
In 2009 heeft Betty Kok de plaquettes zelf onthuld.

Van deze gracht zijn tweehonderd mensen weggehaald en slechts dertien overleefden.
Dat was voor de huidige bewoners aanleiding om de massaliteit van de deportaties hier duidelijk te willen maken.
Aan de overkant van het water is een wandelpromenade, met langs het water een hardstenen band. Op die band zijn de namen van de bewoners aangebracht, precies  tegenover het huis waar ze woonden.

Schaduwkade heet dit project. Wat een mooie naam.
Op deze zelfde gracht was  ook nog de Joodsche Raad gevestigd, van waar uit de deportaties werden geregeld.

Over Betty Kok is best veel te lezen. Er is o.a. een getuigenis van haar in Yad Vashem, het Holocaustmonument in Jeruzalem
Die had ik kunnen zien, want ik was daar. Maar het was toen niet te doen om alles en alles te bekijken. Het was te veel, te indrukwekkend.