Totaal aantal pageviews

zaterdag 15 februari 2025

Wapens en wapenspreuken

 Dat heb ik altijd al gehad, als ik een Latijnse tekst zie ergens, wil ik altijd weten wat die betekent. Tegenwoordig is dat makkelijk , je gaat naar Google, je typt de tekst en hup daar staat de vertaling.

Luctor et Emergo, zoals hier te zien, die hoefde ik niet op te zoeken. 
Ik denk dat dat vroeger gewoon op school werd geleerd.  Het betekent: Ik worstel en kom boven.  (Je hoort ook wel eens, bijv.  in het Zeeuwse volkslied: Ik worstel en ontzwem).  
Dit prachtige wapen is te zien in Middelburg. Ik heb daar vier jaar gewoond dus logisch dat ik het goed ken. 

Dichterbij huis een wapen dat ik ook heel goed ken,  met een Franse tekst:


Dit wapen siert namelijk de voorgevel van ons Westfries Museum. Weliswaar geen Latijn, maar Frans en toch moest ik (ooit) de betekenis opzoeken.

Honi soit qui mal y pense. En dat betekent: Schande over wie er slecht van denkt. Of: wee degene die er slecht van denkt. 
Ons museum is gebouwd als Statencollege in 1632.  De besturen van Westfriesland en het Noorderkwartier vergaderden er en het wapen is dat van stadhouder Frederik Hendrik, toen de belangrijkste man in de Republiek. 

Maar die spreuk, die komt ergens anders vandaan. En dat vind ik nou juist zo'n mooi verhaal:

Ooit, ten tijde van de Engelse koning Edward III,  werd er een hofbal gehouden. 
Er werd natuurlijk gedanst en een gravin die met de koning danste verloor daarbij een kousenband. 
De koning raapte de band voor haar op en merkte dat er gelachen werd. 
Hij werd boos en voegde de lachers toe: 'Honi soi qui mal y pense'. Schande over wie er slecht van denkt. 

Maar dat was niet alles. De koning zei er ook nog bij dat hij er voor zou zorgen dat deze eenvoudige kousenband een onderscheiding zou worden: 'een hoge onderscheiding, eentje die ieder van u graag zou willen dragen'. 

Voila, de Orde van de Kousenband was ontstaan. The most noble order of the Garter. Dat was in 1348 en die  bestaat nog steeds. 
Onze koning is ook in deze orde opgenomen.


16 opmerkingen:

izerina zei

Leuk stukje kennis,die kousenband

Judy zei

Leuk om te weten, dat wist ik niet van de kousenband.

Karel zei

mogge Bertiebo
bij kousenband is mijn 1ste gedachte een groente :)
mooi stukje geschiedenis les , dank je wel

fijn weekend groet

Anoniem zei

Ik kende alleen het eerste deel van het honi soit verhaal. Weer wat van je geleerd😊
Groet, Kitty

KnutzEls zei

Ik zag ooit het kostuum dat bij de kousenband orde wordt gedragen. Dat was meer dan overweldigend. Geen been te zien.

miekequilt zei

Wat een leuk verhaal. Ik kende de spreuk, maar niet de achtergrond ervan.

Lot zei

Weer wat geleerd

roentare zei

Yes, Google makes life very easy. No need to check with encyclopedia

Jeanette Renting zei

Superleuk dit allemaal, leuk om te weten.

Janny zei

Leuk om te lezen, ik kende de uitdrukking wel maar wist niet waar hij vandaan kwam.

Frederika zei

Een mooi verhaal

Iris Flavia zei

A nice story indeed (and no, we had to chose French or Latin, I never learned any Latin hence).

Ferrara zei

Leuk blog. Ergens in de jaren 70 van de vorige eeuw kocht ik de oudemanhuispoort in Amsterdam op de boekenmarkt daar een boek met wapen en lijfspreuken. De prijs was 25 gulden, maar ik heb er voor meer plezier van gehad, want toen bestond internet nog niet. Het boek staat hier nog in de kast. Ik heb er weer even doorgebladerd.

Jolande zei

De orde van de kousenband daar had ik wel van gehoord, erg leuk om nu te lezen hoe zoiets ontstaan is.

Jeanne zei

Wat een mooi verhaal, van die kousenband

In de weer zei

Leuk weer Bettie, de spreuk ken ik nog van de Franse lessen, maar het verhaal niet.