Torrentius

'Onvoltooid Verleden Tijd, is een programma op de radio. Ik luister er graag naar, terwijl ik bezig ben met een knutsel. De radio vlakbij en voor een geschiedenisliefhebber (en dat ben ik) altijd wel wat interessants.
Het ging een tijd geleden over een schilderij uit de 17e eeuw.  En over degene die dat schilderij maakte:   Johan Torrentius.
Nelleke Noordervliet vertelde in het programma dat ze soms wel eens speciaal naar het Rijksmuseum gaat om dat schilderij te bekijken.
Ik was geïnteresseerd en dus gingen we er naar op zoek.
Maar... ik was de naam van de schilder totaal vergeten. Kon het ook niet zo snel vinden. Ik dacht dat ze het misschien bij de balie van het Rijks wel zouden weten. (Ik kwam een dag na de uitzending).
Ze wisten het niet meteen, maar gingen onmiddellijk onderzoeken en ja hoor, ze vonden het. Het was tamelijk druk, maar er werd gewoon tijd aan besteed. Zo goed vind ik dat.
Nou kijk, het ging om dit schilderij:

Stilleven met breidel

En zeg nou eerlijk: zou je daar nou nog eens speciaal voor terug gaan om nog eens te kijken?
Nou, ik zeer zeker niet. Smaken verschillen natuurlijk en ik vind het niet lelijk of zo. Maar er is zoveel te zien in het museum, ook dingen die ik wél vaker zou willen zien.
Maar het zit hem natuurlijk ook in het verhaal er achter.
Die Torrentius, dat was een bijzonder iemand.
Hij heeft heel veel geschilderd, maar dit is het enige overgebleven werk. Dat is al vreemd. Zijn werk was zeer geliefd in de hogere kringen van die tijd bijvoorbeeld bij Huygens en bij het huis van Oranje. Het werk. dat er dus niet meer is, is wel heel goed gedocumenteerd. Dus we weten precies wat er is geweest.
Dit schilderij is trouwens terug gevonden, toen het diende als deksel op een vat met krenten.

De tekst op het briefje  gaat over onmatigheid.
'Onmatigheid is slecht' schilderde Torrentius.
Maar zelf leefde hij zeer onmatig.
Hij schilderde erotische en bijna pornografische werken en leefde er op los. Losbandig.
Hij was juist mateloos.
Dat werd hem in de 17e eeuw niet gegund. Hij moest hangen.
Hij werd opgepakt en er kwam een rechtszaak. Hij werd verondersteld leider van de Rozenkruisers te zijn en dat was in die tijd een verboden organisatie.
Hij werd beschuldigd van ketterij en hij werd gemarteld. Fysiek kapot gemaakt.
Frederik Hendrik probeerde hem vrij te krijgen en dat lukte niet. Na twee jaar gevang mocht hij naar Engeland.
'Schilderkunst is magie' zei Torrentius.
En in ieder geval in één opzicht had hij daar gelijk in. Want ook nu is nog niet duidelijk hoe hij zijn werk maakte. Er is bijvoorbeeld geen spoor van olie. Het medium dat hij gebuikte is volstrekt onduidelijk.
In Engeland schijnen er nog drie werken van hem te bestaan, maar niemand weet waar.
'Mysterious Masterpieces' is een film die over hem werd gemaakt. Door Maarten de Kroon. Die film wil ik heel graag zien.
Zo zie je maar. Zo'n schilderij, waar ik in eerste instantie zo aan voorbij zou lopen,  is heel interessant als je je er een klein beetje in verdiept.
Dankzij OVT natuurlijk.

Ps.: Ik luister niet zo heel vaak naar dat programma. Het is op zondagmorgen en dan ben ik er meestal niet.  Maar ik kwam er tot mijn vreugde achter dat alle programma's tot 1992 terug te luisteren zijn. Heerlijk!