Jan Brokken

Kijk, hier zie je de schrijver Jan Brokken.
Hij kwam in onze bibliotheek om te vertellen over zijn nieuwste boek 'De rechtvaardigen'.

In 2013 schreef ik hier een stukje over het eerste boek dat ik van hem las en ik was verbaasd (en geërgerd) over het feit dat ik deze schrijver tot dan toe had 'gemist'.
Dat heb ik sindsdien goedgemaakt; ik heb echt veel  van Jan Brokken gelezen. Maar nog lang niet alles. Dit nieuwe boek (het is net uit), heb ik ook nog niet gelezen, maar dat gaat zeer beslist gebeuren.
Jan Brokken was een paar weken geleden in VPROboeken en toen hing ik al,  via de tv, aan zijn lippen.
Nu was hij er in het echt en ik mag wel zeggen dat iederéén aan zijn lippen hing.
Het is ook zó'n bijzonder verhaal dat hij te vertellen heeft.
Het verhaal van de Nederlandse consul in Litouwen, Jan Zwartendijk.
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog.
Zwartendijk, heeft toen,  op een slimme manier, duizenden visa uitgeschreven, voor Curacao en daardoor duizenden Joden gered van een zekere dood.
Hij deed dat in samenwerking met een Japanse collega.
Je zou nu denken dat zo'n man geëerd zou worden, maar niets is minder waar.
In 1963 werd hij verzocht op een ministerie aan te treden en hij dacht dat hij misschien wel een complimentje zou krijgen. Niet dat hij daar speciaal op uit was, want zo'n man was het helemaal niet.
Maar wat er gebeurde was heel raar en raar is zwak uitgedrukt.
Jan Zwartendijk werd berispt, omdat hij zich niet aan de (consulaire) regeltjes had gehouden. Daarna werd hij een beetje verbitterd.
Zijn kinderen hebben later verschillende organisaties aangeschreven, om nou eens uit te zoeken hoe of wat en hoeveel mensen hij nou precies heeft gered.
Dat is gebeurd. Uiteindelijk.
Een week na zijn dood werd bekend hoeveel het er waren.
Het gaat niet eens alleen over die mensen die konden ontsnappen dankzij die visa. Dat waren er meer dan tweeduizend.  Het gaat ook over hun gezinnen die meegingen. En hun nageslacht.

In de Talmoed staat dat ieder mens een hele wereld is. Wie één leven redt, redt een hele wereld. 

Kortgeleden is door minister Blok excuus gemaakt, namens de regering, aan de hoogbejaarde kinderen van Jan Zwartendijk.
Zo treurig, zo treurig.

Jan Brokken is een geweldige schrijver en een een goede verteller. Ik had een prachtige avond.
Als het onderwerp je interesseert, kun je die VPRO uitzending vast nog wel zien. Er is ook een podcast.

En heel misschien kun je de lijn zien naar onze wereld, vandaag. Al die vluchtelingen. Al die mensen die niet welkom zijn, waar dan ook. Die vervolgd worden. Die mensen...