Totaal aantal pageviews

dinsdag 1 juni 2021

Vragen, vragen



De derde les in de korte serie van vier lessen van mijn favoriete docent ging over dit portret en ik vond het wederom heel erg interessant. 
Kijk wat een prachtig schilderij. Het is van Jan van Eijck en wordt meestal het Arnolfini portret genoemd. 

Dat het een dubbelportret is, dat staat vast en dan Jan van Eijck het maakte, ook. Dat laatste staat er namelijk op: Johannes de Eijck fuit hic, 1434. (fuit hic = was hier). Maar verder?
Ik probeer nu te vertellen waarom ik dit zo interessant vind en wat kunstgeschiedenis zo mooi maakt. 

Er was ooit een deskundige,  een kunsthistoricus,  genaamd Erwin Panovski (1892-1968), die dit werk én de middeleeuwen uitgebreid bestudeerde en met een aantal zeer, zeer logische verklaringen kwam. Een groot deel van de kunstwereld volgde jarenlang  die verklaringen. 

Panowski stelde bijvoorbeeld  dat het hier een huwelijksdocument betreft. 
De man met opgeheven hand, zweert trouw aan zijn vrouw. 
Je ziet in de spiegel  het echtpaar op de rug gezien en daarvoor de twee getuigen, waarvan van Eijck zelf er een zou zijn. 
Mét zijn handtekening op de muur: een huwelijkscontract vastgelegd in een schilderij.



. Nee hoor', zeggen anderen nu, 'men trouwde in de middeleeuwen letterlijk vóór de de kerk. Niet in zo'n kamer en men gaf elkaar de rechterhand'.  Dus anders dan op het portret.

Men dacht heel lang dat het Giovanni Arnolfini en zijn vrouw Gianna waren, maar nog niet zo heel lang geleden ontdekte men dat die twee pas trouwden in 1447 , toen van Eijck al dood was. Dus nu denkt men dat het of een neef zou kunnen zijn, ook een Arnolfini met zijn vrouw, of dat het hier de eerste vrouw betreft van Giovanni. 

Wat je naast het bruidspaar ziet in die kamer, zijn normale voorwerpen en zaken, voor die tijd.  Maar, al zijn ze nog zo gewoon, ze hebben een tweede laag, ze zijn symbolen. 

Het bed is bijvoorbeeld een overduidelijk symbool voor een huwelijk. 
Zou je denken, tot je weet dat het bed ook gezien kan worden als een plaats om op te zitten. Er stonden vaak bedden in ontvangkamers,  echt bedoeld als zitplaats

De vrouw is zwanger zou je zeggen en dus was het huwelijk een moetje,  maar voor hetzelfde geld is dat niet waar en tilt ze haar rok op om de stof te laten bewonderen. De dure stof en de grote hoeveelheid. Ze toonde haar rijkdom.
Er zijn trouwens meerdere schilderijen van heiligen met net zo'n bolle buik en die heiligen waren toch echt niet zwanger. 

De sinaasappelen bijvoorbeeld,  waren toen erg duur en kunnen dus een symbool zijn voor de rijkdom van het stel. Maar ze kunnen ook wijzen op vruchtbaarheid.

Die schoenen dan, dat zijn trippen en die werden in de middeleeuwen gebruikt als een soort overschoenen, vanwege de smerige straten. Maar men kon er ook best binnen op lopen. Het kan ook zijn dat de betekenis is dat er zich hier iets heiligs afspeelt. Omdat God ooit tegen Mozes zei: Verwijder uw schoeisel, u betreedt heilige grond. 




En tot slot het hondje. Prachtig geschilderd. De hond als symbool van trouw? Maar het kan best zijn dat het een doodgewoon schoothondje is, niet meer en niet minder. 


Nou dat dus allemaal. Dat vind ik zo leuk. Ik weet heel zeker dat ik dit schilderij gezien heb. Het hangt in de National Gallery in London. Ik weet ook zeker dat ik het mooi vond, een prachtig schilderij uit 1434. En dat was het. 
Ik heb ook niet gedacht, kom, daar wil ik nou eens wat meer over weten. Terwijl toch... 
Maar ja, er is zo veel!

Ik weet ook zeker dat als ik ooit weer naar London kan, dat ik dan nogmaals op dit schilderij af ren!


 

24 opmerkingen:

KnutzEls zei

Prachtig portret. Eindeloos luisteren naar zo'n uitleg en dan telkens weer een ander detail ontdekken. Die stof met al die plooien, alsof je het zo kunt pakken.

Judy zei

Het wordt veel interessanter met zo'n uitleg erbij! Leuk om te lezen.

izerina zei

Na zo'n uitleg "zegt" een schilderij meer

Petra1945 zei

Het is ook een van mijn favorieten. Altijd als ik in Londen kom (helaas niet vaak meer...) wil ik het even zien. Maar te vaak is dan de desbetreffende afdeling gesloten, ik weet niet waar het aan ligt maar altijd als ik in Londen ben staakt er wel iets. Soms het OV - ontzettend lastig - maar minstens even vaak het personeel van de National Gallery...

Ferrara zei

Met uitleg gaat een kunstwerk nog meer leven. Ik mis Henk van Os ...

nicole orriens zei

Dit schilderij herken ik wel en vind ik erg mooi. Maar de uitleg voegt er veel aan toe zeg! Heel waardevol. Dat van die spiegel wist ik helemaal niet!

Jeanne zei

Wat een interessant stuk!
Natuurlijk ken ik het schilderij maar met deze uitleg en de mooie detailfoto’s gaat het helemaal leven!
Goed hoor!

Sjoerd zei

Gelukkig is een mens nooit te oud om te leren en te ontdekken.

Marlou zei

Prachtig, Bertiebo!
Wat fijn, dat jij dit allemaal doet.
Goed voor de mens...

miekequilt zei

Wat een mooi verhaal bij een mooi schilderij. Heel interessant en leuk dat je het voor ons beschrijft. Zo gaat het echt leven hè.

pourquoi pas ??? zei

Wat interessant je kijkt meteen heel anders en ziet opeens veel meer dingen. Ontzettend leuk.

Jolande zei

Ik ren met je mee naar London, maar daar ren ik een andere kant op hahaha

Els04 zei

Boeiend, merci!

biebkriebels zei

Leuk zo'n verhaal erbij!

Kitty zei

Ik heb niet zo veel met de klassieke schilderkunst, maar de symboliek, ook in de literatuur bijvoorbeeld, intrigeert me enorm.

Iris Flavia zei

So much to interpret in this!
I feel like I´m back at school ;-)

Emie zei

De mysteries blijven en dat maakt het zo boeiend!

Mormorsweb.blogspot.com zei

Fuit hic, mooier dan "Kilroy was here". Spannend om de uitleg van het zo bekende schilderij te lezen.

Floor zei

Heb er eens goede naar gekeken, maar ik houd het er op dat de vrouw zwanger is hoor.
Niet perse om haar dikke buik, maar daar hand zo beschermend op de baby, is heel typerend voor een zwangere vrouw.
Maar zeker zullen we het nooit weten.

Mrs. T. zei

Volgens mij is ze echt wel zwanger. Wat een boel leuke informatie (en vragen) over zo'n schilderij.
Dat vind ik ook zo leuk aan die grote kaarten in het Rijksmuseum waarop van alles over een schilderij wordt toegelicht.

Nietzomaarzooo zei

In die tijd was het mode om een wat rondere buik te hebben als vrouw. Dus zwanger zijn, dat is wat wij erin zien. Die rondheid accentueert ze nog eens met het model van de jurk en om de stof op die manier te laten zien.
Heb me een tijd verdiept in kostuumhistorie. Je hebt er niks aan, maar wel interessant.
Dank je voor de leuke weetjes en feiten over dit schilderij.

Marthy zei

Als jij het zo beschrijft ga je toch beter kijken naar zo'n schilderij, leuk.

Neeltje zei

Ja, wat is het genieten van de geschiedenis achter de kunst. Ik herken het! Ik leerde dat fruit in een schilderij vaak verwijst naar vergankelijkheid van het leven en honden naar geur. Want geloof me dat er een luchtje rond die twee hing met al die lagen kleding en de afwezige hygiëne in die tijd.

Charlie zei

Wat een interessant lesje kunstgeschiedenis was dit!