We fietsten ook al weer over de dijk naar Enkhuizen. Even kijken of alles nog hetzelfde was en ja hoor, dat was zo.
En ik dacht misschien kunnen we wel even kijken in het Zuiderzeemuseum, museumkaart hebben we standaard bij ons. Maar het was nog niet open.
Het Binnenmuseum wel en daar waren we al heeel lang niet geweest.
Er was dus ook een tentoonstelling die we nog niet kenden, getiteld 'Winterkoorts'.
Eigenlijk helemaal gewijd aan de winters van toen. Strenge winters die we, zoals ik nu denk, nooit meer zullen meemaken.
De foto hiernaast is uit 2018. Dit jaar heb ik geen schots gezien.
Terwijl vroeger... Een plezierritje over het bevroren Markermeer. Met de auto. Bruiloften die op het ijs werden gevierd. Schaatsen, botkloppen, kou, koek en zopie en schaatsen. Altijd schaatsen.
De laatste tijd stuit ik steeds (onverwachts en ongezocht) op de oorsprong van sommige spreekwoorden en uitdrukkingen. Zoals dus Hou je waffel.
En hier was er weer een. Voor spek en bonen meedoen. Natuurlijk ken ik die uitdrukking en de betekenis. Maar ik heb me er nooit iets over afgevraagd. Nu weet ik het.
Het heeft te maken met die strenge winters van weleer. Winters waarin de armoede vaak extra toesloeg. En dan werden er schaatswedstrijden georganiseerd speciaal voor arme mensen, waarbij de deelnemers na afloop spek en bonen konden krijgen. Een maaltje tegen de honger. Letterlijk meedoen voor spek en bonen.
Het publiek had lol, want onhandige schaatsers die vielen. Gejoel en gelach. Een draaiorgel erbij om de feestvreugde te verhogen. Leedvermaak. Een volksvermaak voor de rijken. Er kwamen soms duizenden mensen op af.
Er werd ook geprotesteerd.
In 1893 deed een 27-jarige inwoner van Sneek een oproep:
Arbeiders, eerstdaags zal men je weer oproepen voor een rijderij om spek en erwten. Maar weigert dan als één man daarvoor te rijden. Maar eischt dat men het je toch geeft en weigert men dit, neem het dan met geweld en smijt er de rijken mede voor den kop.
Het gebruik bestond toch nog tot in de jaren dertig van de vorige eeuw. Gelukkig kennen wij spek en bonen alleen nog zo.
17 opmerkingen:
Dat zullen in strenge winters eerder bruine bonen geweest zijn. Leuk om te weten waar de uitdrukking vandaan komt!
Weer wat geleerd
Wat een vreselijk gebruik, dat gelukkig niet meer bestaat. Ik was als kind trouwens wel dol op spek en bruine bonen.
Nooit geweten wat de achtergrond was van dit gezegde! Zo leer ik nog eens iets...
Bij spek en bonen denk ik meer aan chili con carne, maar ik vrees dat dat in die tijd geen aanrader zou zijn.
ha Bertiebo,
nooit geweten, van die wedstrijden om spek en bonen.
Ze hadden het allemaal moeten krijgen...
groetjes!
Leuk verhaal.
Voor spek en bonen. Leuk weetje.Ikvhield zo van schaatsen...
Interesting lesson in history, thank you.
Tja dat waren nog eens tijden... ándere tijden...
Toch leuk om de oorsprong van dit gezegde te lezen.
Wat is er veel veranderd eigenlijk... Ik word er helemaal nostalgisch van : )
Ik denk ook dat het om bruine bonen ging. Ik herinner me dat als echte winterkost. Bruine bonen of kapucijners met uitgebakken spekjes. We hoefden er niet voor te schaatsen, maar het stond wel regelmatig op tafel.
Even een vraagje. Wat zijn ib-ers?
Intern begeleiders. Zij ondersteunen de leerkracht in de begeleiding van kinderen
Ik vind jouw spek en bonen een moderne uiting van hoe het vroeger was. Toen waren het vast bruine bonen, o zo lekker met rijst en gebakken spekjes. Wij eten het regelmatig, zo lekker.
Leuk, spreekwoorden.
Was er vroeger op school al dol op !
Mijn moeder gebruikte veel spreekwoorden en gezegden en, nooit gedacht, ik doe het nu ook. Ik heb nog ergens het boekje "Spreekwoorden en gezegden" met uitleg.
Een reactie posten