Allemaal, behalve Sneek

 

Hier zie je alle fonteinen nog een keer. Nou ja, niet allemaal, want die van Sneek hebben we niet gezien.

Die van Leeuwarden laat ik nog even apart zien, omdat die (van Plensa), al veel eerder hier getoond is, toen ik nog helemaal niet wist dat het een project was met elf fonteinen, in elf steden, ontworpen door elf kunstenaars, uit elf verschillende landen.

Wij hebben erg genoten van onze ritjes naar Friesland. Van Friesland!

Alles was nog dicht, het was soms koud, het was heel erg rustig, soms was de fontein niet in werking, maar het was super. 

Niet alleen de fonteinen, maar ook de elf steden. Misschien wel voorál die steden. 

Als ik zou moeten kiezen qua stad, dan was Hindeloopen mijn favoriet. 

Ik denk dat ik daar nog wel eens terug wil,  als alles open is. 

Dat Hindeloopen favoriet is,  kwam ook wel een beetje doordat we tijdens de crisis, toen we nog niets konden, want geen auto en bang om trein en bus te gebruiken, steeds riepen: 'als alles voorbij is, gaan we naar Hindeloopen'. 

Maar bijna alle elf steden vonden we geweldig.

En als ik een fontein moest kiezen... Dat zou ik moeilijk vinden. Maar als het echt moest, dan werd het de IJsfontein in Dokkum. Of misschien de Oort-wolk. (Die wil ik nog graag in werking zien). 

Welke fontein zouden jullie kiezen?

De laatste

 

De (voor ons) laatste fontein, dat was de fontein in Bolsward. 

Om de een of andere reden had ik in mijn hoofd dat Bolsward groot was. Maar dat is niet het geval. 

Er is wel een grote kerk, echt groot. Maar verder 'gewoon', een mooie oude stad. 

En in Bolsward werd gewerkt, dat was wel heel opvallend vonden wij. Er is, had ik van tevoren gezien, een prachtig oud stadhuis, maar daar konden we jammer genoeg niet veel van zien. Het stond in de steigers. Overal werd geklust en dat was eigenlijk ook wel weer aardig om te zien. 

Bovendien konden we ook genieten van resultaten van al dat werken. Zo is er in Bolsward een ruïne van een kerk, de Broerekerk. En die ruïne kreeg een prachtige glazen overkapping. Heel mooi om te zien op een rest kerk uit 1280.

Deze ruïne hadden we niet kunnen missen, want de fontein van Bolsward, stond er pal voor. 

'De Vleermuis', is de naam van de fontein en dat is heel logisch want het ís ook een vleermuis. Een hele grote! 

Persoonlijk heb ik het niet op vleermuizen, hoe interessant ze ook zijn,  Maar zo eentje van steen, dat is te doen:

Ik vond de plaats erg goed gekozen. Vleermuizen plegen zich vaak op te houden in oude ruïnes en kerktorens en zo , toch? 

De Belg Johan Creten is de ontwerper. 

En over de reden dat hier een vleermuis staat,  las ik het volgende: 

Vleermuizen zijn intrigerende, nuttige dieren die met hun jacht op insecten cruciaal zijn in het ecologisch systeem In Azië staat de vleermuis voor rijkdom, geluk en een gezegende ouderdom. Bij ons symboliseert hij zowel duistere krachten, als een positieve, reddende kracht. Denk aan Batman, of aan de gevels van kathedralen, waar de vleermuis in de vorm van een waterspuwer de demonen op afstand houdt. 

De trap aan de achterkant nodigt de bezoeker uit om de vleermuis symbolisch te overwinnen. En... om zichzelf te overstijgen. 

Nou, ik héb me zelf overstegen hoor, ik ben er opgeklommen en dat zou ik kunnen bewijzen met een foto. Maar dat doe ik niet! 

De laatste foto is overigens gemaakt door mijn man. Hij zag dat mannetje zitten op een bankje. Zie je het ook? 

De tiende fontein

De tiende fontein zochten we in Harlingen. In sommige stadjes gingen we gewoon op de bonnefooi en vonden de fontein in het centrum. 

Maar dat zou in Harlingen enige frustratie hebben opgeleverd, want de Harlinger fontein ligt in het havengebied. 

Ik hou van havens, ik vind het fijn als ik de zee ruik en dus was de lange wandeling over de pier, op zoek naar 'De Walvis' alleen maar heerlijk. 

Je kunt wel zien dat het echt een lange pier is. Toen we terug waren, had ik mijn 10000 stappen voor die dag al zowat  gelopen.

Aan de overkant de vuurtoren en aan deze kant is er op zo'n pier ook van alles te zien. De zee natuurlijk en meer waar ik nog op terug kom.

Maar het ging om de fontein. 

Het ontwerp is van Jennifer Allora &Guillermo Calzadilla (VS en Cuba)

Vroeger vertrokken schepen voor de walvisvangst uit Harlingen. Tegenwoordig ligt het accent niet meer op het doden van deze gigantische dieren, maar juist op het redden wat er te redden valt. Deze potvis wil ook  laten  zien hoe bijna allesomvattend de invloed van de mens op de natuur is. 

Ik vind het een briljant idee. 

De vis spuit op onregelmatige tijden en dan kan je daar op die dijk lekker rustig gaan zitten en een poosje kijken. Wat we deden. 

We liepen helemaal tot het eind van de pier en daar wachtte nog een verrassing die ik al van verre had zien aankomen: een brievenbus? Jawel!

En als je goed kijkt zie je er een klein bordje naast hangen met als tekst: 

Deel hier uw gedachten aan zee. Voor al uw overdenkingen, gedichten en herinneringen tijdens uw bezoek aan deze prachtige plek aan het wad. Uw gedachten kunnen anoniem worden gepubliceerd. 

Ken je die mop...?

 

Ken je die mop van die mensen die naar Sneek gingen om de Sneeker fontein te zien? Nee? Nou die mensen waren wel in Sneek, maar er was geen fontein te bekennen. 

Die was in reparatie. 

De prachtige waterpoort was er natuurlijk wel en die maakte veel goed. Verder moet ik zeggen dat ik Sneek de minst mooie van de elf steden vond. Maar ja er is natuurlijk altijd wel wat te zien. Zo waren er aan het begin van onze wandeling prachtige huizen te bewonderen. Huizen uit het begin van de vorige eeuw en niet eentje, maar echt een heleboel. De meeste prachtig onderhouden. En met torentjes en serres enzo. En balkons!

Enfin, we bekeken Sneek natuurlijk wel, maar gingen toch vrij snel verder richting Sloten. En daar werden we niet teleurgesteld. Een superleuke fontein vond ik. 

'Kievit'  heet deze fontein. De ontwerpers van het beeld zijn Lucy en Jorge Orta (Engeland, Argentinië).

Je ziet een meisje met een kievit in haar handen. Ze staat op de schouders van een jongen en hij staat op een stapel emmers en jerrycans en teilen.

Het water stroomt er zachtjes doorheen 

'Dit wijst erop dat onze samenleving overvloedig beschikt over iets wat elders in de wereld helemaal niet vanzelfsprekend is: water- de bron van al het leven'. 

De kievit is een vogel die in Friesland wordt bedreigd. 

Ik vond de fontein erg mooi. En het stadje Sloten ook. Het was een genoegen om daar rond te wandelen!

Nog twee fonteinen te gaan. 

De zevende fontein

 

Nou, na al dat gezeur over Bonifatius en zo,  is hier de zevende fontein. In Dokkum. 

De zevende stad van de elf steden. Het ontwerp is van Birthe Leemeijer. En zij komt uit Nederland. 

De naam van de fontein? IJsfontein.

Ik citeer het verklarende bord: 

De IJsfontein is een speelbal van de elementen en geen dag hetzelfde.

IJs tekent patronen op de koperen huis van de sculptuur. De mate waarin de fontein ijslagen vormt of niet, is afhankelijk van de zon, luchtvochtigheid, temperatuur, wind en neerslag. Energie voor de IJsfontein wordt opgewekt door zonnepanelen. 

Rondom staan bomen die rood kleuren in het najaar. Ze verwijzen naar Bonifatius en zijn volgelingen die in Dokkum zijn vermoord.

Voor optimale schaduwwerking is bij de sculptuur gebruik gemaakt van de wetmatige rangschikking van bladeren rond een middelpunt. Het resultaat van meer dan 100 miljoen jaar evolutie in de plantenwereld. 

Ik vond deze weer echt geweldig. En er was ijs hoor, terwijl het niet vroor!

Een Friese mevrouw, vertelde dat als het warmer wordt, er een soort nevel ontstaat. 'Erg mooi', zei ze. En dat kon ik geloven.

Nog vier steden en vier fonteinen te gaan...

Weer een fontein!

 Deze fontein zagen we in de volgende van de elf steden, namelijk Workum:

Dit is 'm van de ene kant, verrassend genoeg was er ook een andere kant: 

Enfin, de fontein is ontworpen door de Britse Cornelia Parker. 'De Woeste Leeuwen' heet het kunstwerk. 

De connectie met Workum, is het stadswapen. Ook daarin vind je twee leeuwen. Parker heeft die leeuwen behoorlijk uitvergroot, dat is een kenmerk van haar werk. 

De leeuwen sproeien naar elkaar. Vooral grappig hoe het water uit die klauwen komt. En ook hier zullen kinderen kunnen spelen. 

En je kunt als je er voor staat, dus twee verschillende kanten van Workum zien. 

Zelf vond ik de kant van die kerk het allermooist. Omdat ik die kerk ook echt prachtig vind. Zo stoer, zo sterk, zo eenvoudig. Echt heel mooi. Een middeleeuwse kerk met een vrijstaande toren:

We waren al eens eerder in Workum geweest, voor Jopie Huisman.  Jammer dat we die nu niet in de herhaling konden bekijken. We hebben in het verleden overigens de meeste van de elf steden bezocht, maar het is gewoon weer leuk. Zelfs in deze tijd!

Watertanden

Kijk, dat wat je hier ziet... dat zijn nou watertanden. Echte watertanden.  

Grapje hoor, in feite zie je hier weer een van de elf Friese Fonteinen in een van de elf Friese steden. Het is  onze vijfde fontein en die vonden we in Stavoren. De ontwerper is Mark Dion uit New York. 

De naam van de fontein is: 'De Vis voor Stavoren' en zo ziet de hele vis er uit: 

De fontein moest wel iets te maken hebben met Stavoren en de kunstenaar verwijst met dit ontwerp naar de geschiedenis van de stad, de visvangst, het water, de sage van het vrouwtje van Stavoren en hij gebruikte een tekening van Pieter Breugel de Oude. Déze tekening:

Wij waren er op een grauwe, kille, maar stille dag (gisteren) en er was niemand in de buurt van de fontein. Toch schijnt het dat je er in kan, dat je kunt spelen in die opengesperde bek of er een selfie kunt maken. 

Dat las ik pas later, thuis, anders had ik dat zeker gedaan. Hahaha,  maar niet heus. 

Voor kinderen is het denk ik wel erg leuk, met lekker weer.  Een soort Efteling in Stavoren! 

 

Er op mag je niet, zag ik. 

IJlst: Lyts mar Krigel

Een houtzaagmolen die nog gewoon in gebruik is, waar vind je die nog? Nou, in IJlst! 

En hier bij mij vind je hem op de foto. Echt zo mooi. 

Hij heet De Rat. De molen stond oorspronkelijk in de Zaanstreek toen daar nog volop hout nodig was voor de scheepsbouw. Toen dat minder werd is-ie gewoon overgeplaatst naar IJlst. 

Een klein en heel oud stadje, dat IJlst. 

Oud: ze kregen daar al stadsrechten in 1268 en daar zal vast een reden voor zijn geweest. 

Klein: ze noemen zich zelf Lyts mar Krigel , dat betekent klein maar dapper. Er wonen maar iets meer dan drieduizend mensen, maar er is veel te zien. 

Die molen dus. Nog een andere molen. De fontein waar ik het eerder over had en allerlei herinneringen aan het verleden.  

Ik laat nog twee dingen zien. Eerst de zogenaamde overtuinen. 

Ik dacht dat er een gracht door IJlst liep, maar het blijkt een riviertje te zijn. De Ee. 

Aan weerszijden van dat riviertje liggen bleekveldjes. Daarnaast de straat en daarnaast de huizen. 

Dus als je uit je huis komt moet je eerst de straat oversteken om bij je bleekveldje te komen. Het zijn nu geen bleekveldjes meer natuurlijk, maar jaloersmakende tuintjes. Superleuk om te zien. 

En de was... die hangen ze gewoon op,  in IJlst. 

Tenslotte nog een kerk. De doopsgezinde kerk. Ik weet niet of die heel bijzonder is hoor.

Maar de tekst boven de ingang, die spreekt me aan: 

De vierde fontein

Op zoek naar de volgende fontein van het Friese fonteinenproject (elf steden, elf fonteinen, elf kunstenaars), gingen we naar IJlst.

Alweer zo'n mooi,  oud Fries stadje. 

We zagen de fontein onmiddellijk, niet te missen en zo vrolijk. 

Het ontwerp is van de Japanse kunstenaar Shinji Ohmaki en is getiteld Onsterfelijke Bloemen. 

Er moest bij ieder van de elf fonteinen een link zijn met de stad waar de fontein geplaatst ging worden. 

In dit geval wordt dat als volgt uitgelegd:

'Cultuur vormt zich net als natuur, laag op laag. Nieuwe generaties bouwen steeds weer voort op een grote onderlaag die niet verdwijnt. En zo,  laag op laag, is ook de stad IJlst ontstaan. De oude, deels verwilderde stinsenplanten zijn tekens van die onzichtbare onderlaag. En van de rol van de mens. Een eeuwige verbintenis tussen mens, cultuur en natuur'. 

En dan ook nog een verband tussen de Friese stinsenplanten met de Japanse bloemschikkunst Ikebana.

Nou, goed bedacht toch? En de fontein vond ik ook prachtig:

Om deze fontein in werking te zien, zullen we dus nog een keer terug moeten. Geen straf hoor, want ik vond IJlst ook echt een prachtig stadje. Daarover een andere keer meer. 

De derde fontein

 

Er zijn vast mensen die meteen weten van welke stad dit wapen is. Ik hoor daar niet bij trouwens. Ik weet het alleen maar doordat ik in deze stad was en het Korendragershuisje aldaar fotografeerde. Met in de top een wapen met een klok. Die klok staat voor de macht die deze stad had buiten haar poorten. Als de klok werd geluid, moesten de burgers zich onmiddellijk binnen de poorten begeven. 

Nou ik denk dat wij ons ook binnen de poorten hebben bevonden toen we een stadswandeling deden, met als doel weer een fontein in een van de elf steden te bewonderen. 

Tot nu toe zagen we die van Leeuwarden en die van Hindeloopen. 

Ik vind het zo'n ontzettend leuk project. Elf steden met elk een prachtige fontein ontworpen door een  van de elf kunstenaars die daarvoor waren aangetrokken. Uit elf verschillende landen.  Er moest wel een link met de stad zijn, dus niet zomaar een mooie fontein. 

Kijk, dit is de fontein van Franeker:

Ik vind hem echt prachtig. Het ontwerp is van Jean Michel Othoniel. 

Het is een eerbetoon aan de wereldberoemde Jan Hendrik Oort, een sterrenkundige uit Franeker. Jan Hendrik ontdekte in 1900 een wolk van miljarden komeetachtige objecten . De Oortwolk. 

Zo heet de fontein ook.: de Oortwolk.

'De fontein is ontworpen als een reeks watervallen die vanuit een schaal langs een verticale ketting van nachtkleurige parels in het bassin stromen. Een van de parels is zilverkleurig, als de kleur van de maan, een ander is verguld, de kleur van de zon. ‘De Oortwolk’ zelf is een nevel van fijne druppeltjes die vanuit een goudkleurig gaaswerk in de schaal vallen'.

'Jullie moeten van de zomer terugkomen hoor en als het dan bijna donker is en de fontein werkt, weet je niet wat je ziet!' riep iemand ons toe. 

(Riep, want in Franeker weten de mensen dat je afstand moet houden en zijn ze bovendien uiterst vriendelijk. Er werd ons wel drie keer gevraagd of we hulp nodig hadden als we op de kaart stonden te kijken.)

Ik kan me precies voorstellen hoe het zal zijn en we namen ons meteen voor om te doen wat die meneer zei: terugkomen in de zomer. 

Nu was alles dicht natuurlijk, het was ook grauw en saai weer. We hadden natuurlijk best

kunnen kopen hè. Maar om dat nou in de kou op te smullen, vonden we niet aantrekkelijk. Dus Frjentsjer, we komen terug! 

 

Hindeloopen

 Eigenlijk heb ik het nu al twee keer over Hindeloopen gehad. Dat komt omdat ik het er echt heel erg leuk en mooi vond. Ik wil er gewoon nog een paar dingen van laten zien. 

Zo was daar (over hindes gesproken) een fontein. Ik had trouwens niet meteen door dat het een fontein was. Je ziet de levensboom uit het stadswapen.  En een groot gewei. De boom levert levensenergie en wijsheid waar hert en hinde zich mee voeden. En dan ook nog in die boom vogels die water spuwen. (maar nu niet)

In alle Elf Steden zijn fonteinen geplaatst. Gemaakt door elf kunstenaars uit elf verschillende landen. Deze kunstenaar is Sen Yuan.  Ik had het al eens over die van Leeuwarden. 

Op de eerste foto kun je goed de kerk zien. Zo scheef als wat en dat vind ik leuk

Och, er was zo veel leuks.

Een speelstraat, waar vind je dat nou. Er was geen kind te bekennen natuurlijk maar wel een prachtige brievenbus. 

En dan was vrouwe Justitia er ook,  voor het oude raadhuis. En een schandpaal. Verschillende fraaie gevelstenen, een schaatsmuseum. 

Of we alle elf steden nu gaan bezoeken vroeg iemand. Ja, dat is wel het plan. 

We hebben met de kinderen een aantal vakanties in Friesland doorgebracht en ik zelf als kind ook. 

De steden heb ik dus wel gezien, ik weet ook zeker dat ik eerder in Hindeloopen was, maar toen lette ik blijkbaar minder goed op, want ik wist er niet veel meer van. Dus een herhaling is prima

NB: Ferrara stuurde me een foto van een uithangbord van restaurant De Friese Doorloper. Haar foto is uit 2012. Het is logisch dat dingen veranderen, maar het bord van 2012 naast dat uit 2021, ik weet wel wat ik zou kiezen. Dankjewel, Ferrara. 

Beeldig Friesland

Zonder auto aankomen in Leeuwarden, bij het (bus) station, is toch weer anders dan aankomen met de auto. Dan hadden we deze beelden waarschijnlijk nooit gezien. En nu moesten we wachten en had ik ruim de tijd om te kijken:

Je kunt makkelijk dichterbij komen en op je gemak kijken.
Het is werk van een Spaanse kunstenaar. Zijn naam is Jaume Plensa (1955) en hij is wereldberoemd.
Ik lees dat Leeuwarden het Stationsplein allure wilde geven en ik weet niet hoe het was hoor, maar nu is het mooi.

Afgebeeld zijn een jongen en een meisje met neergeslagen ogen en een serene uitdrukking. Om hen heen een twee meter hoge mistwolk waar je in rond kunt dwalen.
Op de dag dat wij er keken, was de mist laaghangend. Niet twee meter hoog. Maar mooi vond ik het wel.

'Ze dromen',  zegt Plensa. 'Voor kinderen is de toekomst een droom vol beloftes'.
De Spaanse kunstenaar kreeg zijn inspiratie voor de mistfontein, toen hij 's morgens vroeg de nevel boven de Friese velden zag. 'In Friesland' zegt hij 'komt het water uit de grond'.

Het is hier nu vijf over zeven, ik ben al lang wakker en ga er eens even op uit. Eens kijken of hier ook water uit de grond komt en dan nog wel bij opgaande zon. 
Fijn weekend allemaal!