Ja, dan kom ik toch nog even terug op die andere tentoonstelling in het Stedelijk Museum in Alkmaar. Die ging over de Plantage Alkmaar, een grote suikerplantage in Suriname. Gesticht in 1745.
Er werkten toen 600 tot slaaf gemaakten. Na de afschaffing van de slavernij in 1863, waren dat er nog 445 en die moesten toen nog tien jaar blijven werken.
Wat ik mooi vond was dat de lijn doorgetrokken werd naar vandaag. Met beelden van mensen die nu nog wonen op de voormalige plantage .
Wat ik echter wil laten zien is dit portret:
Caesar van Everdingen: Portret van Wollebrant Geleynssen de Jong, 1674.
Zo'n portret vind ik bijzonder. Er zijn niet zo heel veel schilderijen met tot slaaf gemaakten. Ze zijn er wel, maar je moet zoeken. En dit zijn zelfs twee tot slaaf gemaakten.
Er stond bij dat deze (Alkmaarse) koopman en VOC-bestuurder de jonge Ventura kocht, maar dat deze niet mee reisde toen Wollebrant terugkeerde naar Europa.
Jacob Coeman: Pieter Cnoll, Cornelia van Nijenrode , hun dochters en twee tot slaaf gemaakte bedienden, 1665
Een ander schilderij herinner ik me van de grote Slavernijtentoonstelling in het Rijksmuseum. Het is het schilderij hierboven.
De bediende die het meest links staat is heel bekend geworden. (Van de vrouw naast hem is niets bekend).
De man heet Untung Surapati en zijn eigenaar was die Pieter Cnoll, die hem goed behandelde.
Maar toen Cnoll stierf moest hij naar een andere eigenaar en daar werd hij slecht behandeld. Hij ontsnapte en verzamelde een leger vluchtelingen om zich heen.
Hij vocht eerst in dienst van de V.O.C.
Later werd hij een felle tegenstander van de Compagnie, werd vorst van een deel van Java en stierf in een gevecht met de V.O.C.
Hij is een nationale held in Indonesië. Straten en pleinen zijn naar hem genoemd.
Surapati wordt geroemd als een van de eerste vrijheidsstrijders
Natuurlijk heb ik weer een beetje zitten googelen. Over Surapati is veel geschreven. Ook boeken in het Nederlands. Ik ga eens proberen of ik er een te pakken kan krijgen.
PS: 'Tot slaaf gemaakten' , je ziet het, ik leg me bij de term neer.
15 opmerkingen:
Het is een mond vol, maar ik sta wel achter de term. Interessante verhalen achter de mensen op de schilderijen.
het blijven gewoon slaven, daar verander je weinig aan. De meeste slaven werden dan ook gewoon gekocht.
Een heel donkere bladzijde uit onze geschiedenis.
Ik stuurde je zo net 2 artikelen over Untung Sarapati.
Ik heb er net maar eens iets over opgezocht en ik snap de term.
Het is een vreselijk gekunstelde term inderdaad, maar het zal wel wennen. Het schilderij vind ik prachtig. Mooi om te zien hoe het vroeger was. En ook bizar dat het toen normaal was om mensen te kopen!
Dat we deze donkere bladzijde niet vergeten.
I fail to see how people dare to feel they have the right to enslave others.
But there is so much I cannot understand.
Ik begrijp niet goed waarom je zo specifiek vermeldt dat je de term "tot slaaf gemaakten" hanteert. Het lijkt me de enige juiste term.
Het is wel bijzonder dat de slaven ook op de portretten staan.
Het tweede schilderij herken ik, weet even niet of ik het in t echt heb gezien of op een foto. De geschiedenis is meer dan ruw en dat zal ook in de toekomst niet veranderen helaas. De term tot slaaf gemaakten vind ik overigens tenenkrommend
Net een film over de slavernij in Amerika zitten kijken: Harriet op Netflix.
Zo'n zestig jaar geleden las ik De Negerhut van Oom Tom. Sindsdien heb ik geweten dat slavernij iets vreselijks is. Dat niemand een ander mens zou moeten kunnen bezitten. Kortom, ik begreep wat slaaf zijn inhoudt. Ik zal het niet zo hebben kunnen uitleggen toen, maar ik voelde het.
Nu worden hoe langer hoe meer de termen slaaf en slaven vervangen door tot slaaf gemaakte of gemaakten. Ik vind de nieuwe termen gezocht en gekunsteld.Te lang ook en het bekt niet goed. Dat laatste is mijn ervaring als ik bij een bepaald schilderij in ons museum iets vertelde over de tot slaaf gemaakte man op dat schilderij.
Ik begrijp natuurlijk best het doel van de verandering: duidelijk maken dat het over macht gaat, macht van de ene mens over de andere, machtsmisbruik. Je bent geen slaaf, je bent een mens die door een ander mens tot slaaf wordt gemaakt. En omdat ik dat begrijp leg ik me neer bij de verandering en gebruik de nieuwe term. Maar nodig vind ik die nog steeds niet.
Tenslotte: het is ook een kwestie van taal die verandert, een doorlopend proces is dat. En over een poos weten we niet beter. Zo gaat dat.
Mooie informatie.
En soms is het maar goed dat taal levend is ....
Dat is inderdaad een heel apart schilderij.
Een reactie posten